Informatika va axborot texnologiyalari fani haqida

 
Windows
 ATining tashkil etuvchi modullari. 
Ob‟yektlar va boshqaruvchi elementlar. 
 
Windows  amaliyot  tizimida  ob‘yekt  ma‘lumotlarni  saqlash  uchun 
mo‘ljallangan  tuzilmadir.  Ob‘yekt    atribut  va  funksiya  deb  nomlanuvchi  aniq 
turdagi ma‘lumotlarning tizimidan iborat. Windows amaliyot tizimida fayl, oyna, 
kartina, semaforlar, jarayonlar va oqimlar kabi ob‘yektlar keng qo‘llaniladi. Shuni 
aytish  lozimki,  Windows  amaliyot  tizimida  hamma  ma‘lumotlar  ham  obyekt 
bo‘lavermaydi. Obyektlarda foydalanuvchi dasturlari uchun muhim bo‘lgan va ular 
bilan birgalikda ishlovchi ma‘lumotlar joylashadi.   
Windows ob‘yektga mo‘ljallangan dasturiy  ta‘minotdir.  Windows  amaliyot 
tizimida ob‘yektlarning uchta turi mavjud. Bular foydalanuvchi ob‘yektlari, grafik 
ob‘yektlar(GDI  Objekts)  va  yadro  obyektlari.    Foydalanuvchi  ob‘yektlarining 
vazifasi  oynalarni  boshqarishni  ta‘minlash  bo‘lsa,  grafik  ob‘yektlarning  vazifasi 
grafikaga yordam berishdan iborat. Yadro ob‘yektining vazifasijarayonni bajarish, 
jarayonlar o‘rtasida o‘zaro bog‘lanishni boshqarish, xotirani boshqarishga yordam 
berishdan iborat. 
                                                 
5
 
Einar Crogh. Introduction to Windows operating system. USA 2015. P-800.
 (p. 21-31) 

---

31 
 
Amaliyot tizimida ob‘yektlar quyidagi muhim masalalarn bajaradi: 
-  Tizim resurslari nomlarini inson o‘qishi uchun taqdim qilish; 
-  Jarayonlar  o‘rtasida  ma‘lumotlar  va  resurslarni  o‘zaro  almashinuvini 
tashkil qilish; 
-  Resurslarni noqonuniy kirishdan himoya qilish; 
-  O‘chirishga tayyor , boshqa ishlatilmaydigan malumotlarni kuzatish. 
Havfsizlik darajasini oshirish uchun har bir ob‘yekt xavfsizlik deskriptoriga 
ega.    Xavfsizlik    deskriptori  ob‘yekt  ustida  qanday  amallar  bajarish  mumkinligi 
haqidagi  axborotdan  iborat.Har  doim  yangi  ob‘yekt  yaratilganda  obyekt  
deskriptori qayta tiklanadi. 
Ob‘yekt  ta‘riflovchisi  Windowsda  ishlatiladigan  ko‘rsatkich  turidir. 
Foydalanuvchi  ilovalari  ma‘lumotlar  obyektlariga  to‘g‘ridan-to‘g‘ri  kirish 
imkoniyatiga  ega  emas.  Shu  bois  ilovalar  ob‘yektlardagi  ma‘lumotlarni 
o‘zgartirishlar, ularga murojaat qilishlari uchun ko‘rsatkichlardan foydalanadi. 
Ob‘yektga  mo‘ljallangn  dasturlashda  ko‘rsatkich  va  murojaatlar  ob‘yektlar 
ustida  qanday  amallar  bajarsa,  obyekt  ta‘riflovchisi    obyektlar  ustida  aynan 
shunday  amallar  bajarish  uchun  ishlatiladi.  Ob‘yektdagi    ma‘lumot  va  funksiya 
xaqida  axborot  olishda    obyekt  nomi  orqali  qidirishdan  ko‘ra  ko‘rsatkich  
yordamida qidirish tezroq bajariladi
6
.  
 
Yadro. 
Yadro  amaliyot  tizimining  eng  markaziy  qismiga  ta‘lluqli  bo‘lib, 
protsessorlarni  ishlatilishini  nazorat  qiladi.  Yado  oqimlarni  rejalashtiishni, 
kontekstga o‘tishni, signallar uzilishini, signallarni sinxronlashni boshqaradi.