Mavzu: 1-dars. Sodda ifodalarni hisoblash dars maqsadi

Mavzuni yoritish:

 

O’quvchilar  EXCEL dasturi bilan 9-sinfdan tanish ekanliklarini hisobga olib qisqacha savol javob 

o’tkaziladi. MS Excel 2010 elektron jadvalida yangi interfeysi asosida tasma (ingliz tilida “Ribbon”) deb 

nomlanuvchi va asosiy oynaning yuqori qismida joylashgan ko‘p varaqli soha joylashgan.  

MS Excel 2010 ning tasmaning har bir bo‘lagida muayyan vazifalarni bajarishga mo‘ljallangan tugmalar 

majmuasi jamlangan:  

SJ 

M 

AH 

SJ 

MY 

K 

BST 

---

Aim.Uz 

Bosh oynaning yuqori chap burchagida tez-tez ishlatiluvchi murojaatni osonlashtiruvchi panel mavjud 

bo‘lib, u yerda xotirada saqlash, oxirgi amalni bekor qilish kabi amallarni tez va oson bajarish mumkin.  

Ushbu panelga yangi buyruqlar kiritish orqali imkoniyatini oshirish mumkin. 

Tasmaning  tagida  elektron  jadvalning  ishchi  sohasi  joylashgan.  Jadval  ko‘rinishida  berilgan  fayl  Excelda 

kitob  (Книга)  deb  ataladi.  Kitob  esa  Avvalambor,  kalkulyatorning  imkoniyatlari  va  kamchiliklari  haqida 

o‘quvchilarga ma’lumot beriladi.  

Insonlarda  hisob-kitoblarni  avtomatlashtirish  uchun  xizmat  qiluvchi  dasturlarga  bo‘lgan  talab  kuchaydi. 

Odatda, bunday dasturlarni elektron jadvallaryoki jadval protsessorlari deb nomlashadi. 

Elektron  jadvallar  avvalo  iqtisodiy  masalalarni  yechish  uchun  mo‘ljallangan.  Lekin  ularning  yordamida 

muxandislik masalalarini yechish, formulalar bo‘yicha hisob-kitoblar bajarish mumkin. 

Elektron  jadvallar  qo‘llanilayotgan  sohalar  juda  ko‘p.  Masalan:  moliya,  buxgalteriyaga  oid  (xususan,  ish 

haqini hisoblash), har xil iqtisodiy, texnik hisoblar, kundalik, xo‘jalik mollari va mahsulotlarni sotib olish hisoblari va 

hokazolar. 

Elektron jadvallarning  asosiy  vazifasi  ma’lumotlarni  jadval  ko‘rinishida  tasvirlash  va    qayta  ishlash  bo‘lib, 

birlamchi vazifasi hisob-kitoblarni avtomatlashtirishdir.  

Elektron  jadvallar  beradigan  imkoniyatlar  dasturlarning  turlariga  bo‘g‘liq  bo‘lib,  asosan,  quyidagilardan 

iborat: 

  ma’lumotlarlarni jadval ko‘rinishida tasvirlash va ko‘rinishini o‘zgartirish; 

  jadval elementlarini formatlash; 

  formulalardan foydalanish(hisob-kitoblarni avtomatlashtirish); 

  katakchalarni avtomatik to‘ldirish; 

  turli xildagi funksiyalar majmuidan foydalanish; 

  ma’lumotlarni qidirish va almashtirish; 

  ma’lumotlar asosida turli ko‘rinishda shakllar hosil qilish va tahrirlash; 

 ma’lumotlar ombori hosil qilish va uning ustida amallar bajarish. 

 

Birinchi  elektron  jadval  dasturi  VisiCalc  nomi  bilan  o‘tgan  asrning  80-yillari  boshida  ishlab 

chiqilgan.  Undan  keyin  kompyuterlarning  turlari  va  vazifasiga  qarab  SuperCalc,  Multiplan,  Framework,