Ii bob. Pythonda ma’lumotlar tuzilmasi va tilning standart modullari

Natija: 
 
Kortejlar(tuple) 
Kortejlar bir nechta ob’yektlarni birgalikda saqlashga xizmat qiladi. Ularni 
ro’yxatlarga o’xshatish mumkin. Lekin ular ro’yxatlar kabi boy funksionallikka ega 
emas. Ularning asosiy jihati qatorlarga o’xshab o’zgarmasliklaridir. Kortej- 
elementlar orasini vergul bilan ajratish orqali hosil qilinadi. Kortejga ma’no jihatdan 
o`zgarmas ro`yxat deb ta’rif berdik. Shu o`rinda savol tug`iladi. Ro`yxat bo`lsa 
kortej nimaga kerak: 
1.
 
Turli holatlardan himoyalanish. Bu degani kortej o`zgartirishlardan 
himoyalangan bo`ladi, rejali (bu yomon) va tasodifiy (bu yaxshi) o`zgarishlardan 
xalos bo`ladi.
 
2.
 
Kichik hajm. So`zlar bilan ifodalamasdan.
 
 

---

51 
3.
 
Kortejdan lug`at kaliti sifatida foydalanish mumkin: 
Kortej afzalliklari haqida bilib oldik. Endi kortej bilan qanday ishlashni ko`ramiz. 
Bu xuddi ro`yxatlar bilan ishlashga o`xshaydi. Bo`sh kortejni yaratamiz: 
Bir elementli kortejni yaratamiz: 
Stop. Satr paydo bo`ldi. Bizga esa kortej kerak. Qanday qilib kortejga ega bo`lamiz? 
Ura! Ishladi! Hamma gap vergulda. Qavuslar bu yerda hech nimani anglatmaydi. 
Kortejni yana quyidagicha yatish mumkin. 
Lekin qavus qo`yish lozim, ba’zi bir holatlar borki qavuslar juda kerak. Tuple() 
funksiyasi yordamida iteratsiyalangan obyektdan kortej yaratish mumkin: 
Kortejning elmentlariga ham ro`yxatlardagi kabi indeks bo`yicha murojat 
qilish mumkin (masalan: element nechanchi indeksdaligini bilish uchun). Bunda 
ham indekslash 0 (nol) dan boshlanadi ya’ni 6 ta elementdan iborat kortejning 

---

52 
indeksi 0..5 gacha bo`ladi. Kortej indeksi esa [] operatori orasiga beriladi. Agar bizga 
kortejning elementilarini teskaridan chiqarish kerak bo`lsa uning indeksini manfiy 
(masalan: kortej[-5]) beramiz. Quyidagi misolda shularni ko`rib chiqamiz.