Matematikadan didaktik materiallar

«Sayohatdagi sarguzashtlar» o'yini 

Didaktik topshiriq: O'quvchilarda matematika darslarida ijtimoiy- iqtisodiy bilimlarni 

boyitib borish. 

O'yin  topshirig'i:  Arifmetik  ammalar  bajarishga  oid  malaka  va  ko'nikmalarni 

shakllantirish. 

O'yin bayoni: O'yin jihozi uchun qalin qog'ozdan yasalgan olma daraxti maketi, tandir, 

maketi,  karton  qog'ozdan  yasalgan  olma,  nonlar,  echki  bolasi  maketi  kerak  bo'ladi. 

O'qituvchi  o'yinning  sharti  bilan  tanishtiradi.  Uchta  opa-singil  —  Adolat,  Risolat, 

Sabohat dalaga sayrga chiqishibdi. Ular yo'l yurishibdi, yo'l yurishsa ham mo'l yurishibdi. 

Yoida ketayotganda tandir maketi orqasida bir o'quvchi ovoz beradi. 

Nonlar: «Bizlarni uzib olinglar, kuyib ketyapmiz» deyishibdi. 

Opa-singillar: «Hozir, hozir sizlarni uzib olamiz» deyishadi. 

Opasi  Adolat  bittadan  nonni  uzib  singillariga  uzatadi.  Singillar  bu  nonlarni  yeyish 

uchun  nonlaming  orqasiga  yozilgan  misollarning  javobini  topishimiz  kerak  deydi. 

Misollar quyidagicha: 

280 + 90  830-30 

370 + 80  20 + 70 

230-10 

220-80 

Singillari uning javobini topishga yordamlashadilar. 

370, 450, 220, 800, 90, 140. 

Singillarim  misollarning  javobini  juda  to'g'ri  topdingiz.  Oani  «Non  yopganda» 

qo'shig'ini kuylaylik: 

Non yopganda, non yopganda,  

mening oyim, mening oyim.  

Kichik kulcha, kichik kulcha,  

yopar doim, yopar doim.  

Kulcha juda mazali,  

sedanali, jizzali.  

Yegan sarim yegim kelar,  

rahmat oyi degim kelar. 

Ana  qorin  to'ydi,  endi  yana  yo'lda  davom  etamiz,  deydi  Adolat.  Ular  yo'lda  olma 

daraxtiga duch kelishadi. Olma daraxti maketi orqasida bir o'quvchi ovoz beradi. 

Olmalar «Meni uzib olinglar, yetilib yerga to'kilib ketyapman» deydi. 

«Hozir, hozir biz sizlarni uzib olamiz» deydi opa-singillar. Olma maketining orqasida 

quyidagi tenglamalar yozilgan bo'ladi. 

Ular sinfdagi o'quvchilarga qarab, keling misollarni birgalikda yechamiz, deyishadi.

Misollar quyidagicha yozilgan:

9 • x= 18               32 : x=4            40-x=10

x= 18 : 9                x=32 : 4            x=40—10

x=2                         x=8                  x=30

Barakalla, bahamjihatlik bilan misollarning javobini topdik, endi «Olma)  kuylasak 

bo'ladi: 

Hoy olma, olma, olma, meni ovora qilma. Biroz egil bo'y cho'zay, olmalaringdan uzay. 

Opa-singillar  mazza  qilib  olmalardan  baham  ko'rishib,  yo'lda  davom  etishibdi.  Ular 

yoida echki bolasining ovozini eshitib qoldilar. Echki bolasi «qutqaringlar» deydi. Echki 

---

bolasining  rasmi  magnitli  doskachaga  yopishtirilgan  bo'ladi.  Echki  bolasini  qutqarish 

uchun  uning  tuyoqlariga  yozib  qo'yilgan  misollarning  javobini  topish  kerak  edi. 

O'quvchilar bu misollarni har xil usul bilan yechishga yordam herib yuboradilar. 

1 -usul: 870 - 450 = (800 - 400) + (70 - 50) = 400 + 20 = 420  

2-usul: 870 - 450 = (870 - 400) - 50 = 470-50 = 420  

Endi uloqchaga shunday nasihatimiz bor: 

Izlab borar edi buloq,  

ikki echki hamda uloq.  

Ularda bor qancha quloq,  

qancha tuyoq hamda oyoq. 

O'quvchilarga  o'yinnig  tarbiyaviy  mohiyati  tushuntiriladi,  ya'ni  nonni  e'zozlash, 

mevalarni qadrlash kabi ma'naviy oziqa beriladi.