Jismoniy tarbiya va psixologiya

Partenogenez – tuxum hujayrani urug’lanmasdan ko’payishi 
91.
Differensiatsiyalanish – ixtisoslashish 
92.
Anabioz – ana – yangi, bios – hayot. Yangi hayot 
93.
Irsiyat – tirik organizmlarning o’z belgi va xususiyatlarini nasldan-naslga o’tishi 
94.
Genotip – organizmdagi barcha genlar yig’indisi 
95.
Genetika - grekcha “genetikos” tug’ilish, kelib chiqish 
96.
Mutatsiya – o’zgaruvchanlik 
97.
Seleksiya – lotincha “selektio” tanlash. 
98.
Vitamin – vita – hayot, amin – kerak. Hayot uchun kerak. 
99.
Aktinomorf – to’g’ri gul 
100.
Zigomorf – qiyshiq gul 
101.
Gemoliz – gipotonik eritmada eritrotsitlarning shishib yorilishi 
102.
Immunitet – organizmni himoya qilish funksiyasi
103.
Endokard – yurakning ichki qavati 
104.
Miokard – yurakning o’rta qavati 
105.
Perikard – yurakning tashqi qavati 
106.
Sistola – qisqarish 
107.
Diastola – kengayish 
108.
Gipertoniya – arterial qon bosimining ko’tarilishi 
109.
Devergensiya – belgilarning ajralishi 
110.
Reabsorsiya – qayta so’rilish 
111.
Derma – asl teri 
112.
Epidermis – bir qavatli hujayra, yuza qismi 
113.
To’qima – tuzilishi, funksiyasi bir-biriga o’xshash hujayralar to’plami. 
114.
Sarkoplazma – muskul tolasini sitoplazmasi 
115.
Dissimilyatsiya – parchalanish, yemirilish 
116.
Assimilyatsiya – oziq moddalarni

---

103 
117.
Osmos – eritmaning yarim o’tkazgich memrana orqali kirishi 
118.
Parazitizm – bir organizmning boshqa organism (xo’jayin) hisobiga yashab, unga ziyon 
yetkazish. 
119.
Evolyutsiya – organic olamning tarixiy rivojlanish jarayoni 
120.
Shizogoniya - sodda hayvonlarning ko’p bo’linishi 
121.
Mikrobiologiya – mikroorganizmlarni o’rganuvchi fan 
122.
Avitaminoz – organizmda vitamin yetishmasligi 
123.
Avstralopiteklar – ikki oyoqda harakatlangan yuqori tuzilishga ega qazilma maymunlar 
124.
Avtorepduplikatsiya – o’zidan-o’zi ikki barobarga ko’payish 
125.
Avtosporalar – ba’zi suvo’tlar ona hujayrasi ichida jinssiz yo’l bilan shakllanuvchi 
sporalar 
126.
Avtotransplantatsiya – o’zidan ko’chirib o’tkazish – odam, hayvon, o’simlik to’qimalari 
yoki organini kesib olib, shu organizmning boshqa joyiga ulash. 
127.
Avtotroflar – anorganik moddalardan hayot faoliyati uchun zarur organic moddalarni 
hosil qiluvchi organizmlar 
128.
Avtoxor – o’z-o’zidan tarqalish – meva, urug’larni tashqi omillar ishtirokisiz o’zidan-o’zi 
to’kilishi, sochilishi va tarqalishi. 
129.
Agar-agar – ba’zi qizil suvo’tlardan ajratib olinadigan murakkab uglevodlar aralashmasi. 
Oziq-ovqat sanoatida, mikrobiologiya, bioximiz va ilmiy maqsadlar uchun ishlatiladi. 
130.
Agglyutinatsiya – yopishuvchanlik – antigen zarrachalar 
131.
Agglyutininlar – qon zardobida hosil bo’luvchi oqsil tabiatli moddalar 
132.
Adaptatsiya – organizmning evolyutsiya jarayonida o’zgaruvchan yashash sharoitlariga 
moslanishi 
133.
Adenine – purin asoslaridan biri. DNK va RNK hamda erkin nukleotidlar, adeninli 
kofermentlar tarkibiga kiradi 
134.
Akkomodatsiya – atrof-muhitga moslashish. Masalan, ko’zning turli masofadagi 
narsalarni ochiq-ravshan ko’rishga moslashuvi 
135.
Akromegaliya – ba’zi organlarning haddan tashqari o’sib ketishi. Gipofiz funksiyasining 
buzilishi tufayli vujudga keladi 
136.
Akson – nerv impulslarini nerv hujayrasidan boshqa neyron yoki effektor organlarga 
o’tkazuvchi nerv tolasi 
137.
Allergiya – o’ta sezgirlik – odam va hayvon organizmining biron-bir modda ta’siriga 
nisbatan o’ta sezgir bo’lib qolishi. 
138.
Rangsizlanish – oqarish, albinism – organizmning o’ziga xos rangini tug’ma yo’qligi; bu 
odam va hayvonlar teri qoplamida, ko’z rangdor pardasida uchraydi 
139.
Albuminlar – suvda yaxshi eriydigan oddiy oqsillar 
140.
Alveola – o’pkadagi mikroskopik pufakchalar bo’lib, ular devoir juda mayday qon 
tomirchalari – kapillyarlar bilan o’ralgan 
141.
Amyoba – yolg’on oyoqlilar sinfiga mansub bir hujayrali hayvon, tanasi doimiy shaklga 
ega emas 
142.
Amfibiyalar – suvda va quruqda yashovchi umurtqali hayvonlar 
143.
Anabioz – hayotiy jarayonlar keskin sekinlashgan organism holati, bunda ko’zga 
ko’rinadigan hayotiy belgilar sezilmay qoladi. 
144.
Anabolism – sintezlanish – metabolizmning tarkibiy qismi bo’lib, oddiy molekulalardan 
murakkab organic birikmalar vujudga keladi 
145.
Anafaza – hujayra mitoz bo’linishining uchinchi fazasi. Bunda gomologik xromosomalar 
bir-biridan ajralib, hujayraning qarama-qarshi tomonlari – qutblarga tortiladi 
146.
Anemiya – kamqonlik – qon tarkibida eritrositlar va gemoglobinning kamayish holati 
147.
Anteridiy – sporali o’simliklar vaba’zi zamburug’larning erkak jinsiy organi 
148.
Antitanalar – immunitet hosil qiluvchi oqsil tabiatli birikmalar. Organizmda antigenlar 
ta’sirida paydo bo’ladi 
149.
Aorta – shoxtomir – katta tomir, aorta – arterial sistemadagi eng katta tomir. Yurakning 
chap qorinchasidan boshlanadi 
150.
Golji apparati – diskasimon membranalar to’plami va pufakchalardan tashkil topgan 
hujayra organoidi 
151.
Aeroblar – atmosfera kislorodi hisobiga hayot kechiruvchi organizmlar. Bularga deyarli 
barcha hayvonlar va o’simliklar hamda ko’pgina mikroorganizmlar kiradi 

---

104 
152.
Bakteriyalar – asosan bir hujayrali prokariotlarga mansub mikroskopik organizmlar 
guruhi 
153.
Qayta duragaylash – takroriy chatishtirish, bekross – birinchi avlod duragayini ota yoki 
ona individi bilan qayta chatishtirish. 
154.
Biogeografiya – tirik mavjudotlarning yer yuzida tarqalish qonuniyatlarini o’rganadigan 
fan 
155.
Biologik ritm – organizmda ro’y beradigan biologic hodisalar va jarayonlar xarakteri 
hamda intensivligining davriy o’zgarishi 
156.
G’uncha – gul kurtak – ularning kattalashib yaproq yozishidan, gul hosil bo’ladi 
157.
Gameta – jinsiy hujayra – gaploid to’plamli xromosomalarga ega tuxum hujayra va 
spermatozoid, hayvonlar va o’simliklarning urug’lanish jarayonida bir-biri bilan qo’shilish 
xususiyatiga ega 
158.
Gametogenez – jinsiy hujayralarning hosil bo’lish va yetilish jarayoni 
159.
Gametofit – jinsiy bo’g’in – gameta hosil qiluvchi o’simlik 
160.
Gametogoniya – sodda hayvonlarning jinsiy ko’payishi 
161.
Gastrula – pusht rivojlanishidagi bosqich. Ko’p hujayrali hayvonlarning embrion 
taraqqiyotidagi bosqichlardan biri bo’lib, blastuladan shakllanadi 
162.
Glyukagon – oshqozon osti bezi gormoni. 
163.
Daltonizm – rang farqlarining buzilishi 
164.
Derma – umurtqali hayvonlar va odam terisining biriktiruvchi to’qimali qismi 
165.
Izolyatsiya-ajratish – bir turga mansub individlarning erkin chatishishiga nisbatan 
qarshilik. Natijada tur ichida har xil shakllar, yangi turlar vujudga kelishiga zamin yaratiladi 
166.
Kokklar, donador bakteriyalar – sharsimon bakteriyalar turi. 
167.
Fagotsitlar – hayvonlar va odamning biriktiruvchi to’qimalaridagi himoya vazifasini 
bajaradigan maxsus hujayralar 
168.
Xloroplast – yashil donachalar – o’simlik hujayrasining organellasi. Xloroplastlarda 
quyoshning yorug’lik energiyasi ximiyaviy energiyaga aylantirilib, uglevodlar sintezlanadi 
169.
Xromoplastlar – rangli tanachalar – hujayra sitoplazmasidagi sariq rangli pigmentlar. 
Bularning rangi kartinoidlarga bog’liq 
170.
Xromatin – DNK va yadro oqsillari hisoblangan gistonlardan tashkil topgan 
nucleoprotein tolalar 
171.
Xromosoma – hujayra yadrosidagi o’zidan ko’payadigan xromatin iplaridan hosil bo’lgan 
yaxshi bo’yaluvchi donachalar. Ular DNK va oqsil molekulalaridan tashkil topgan 
172.
Fotosintez – quyosh yorug’lik energiyasi ta’sirida yashil bargli o’simliklar 
xloroplastlarida va ayrim mikroorganizmlarda anorganik (suv, karbonat angidrid) moddalardan 
organic moddalarning hosil bo’lish jarayoni. Bunda atmosferaga erkin kislorod ajratiladi