Ишлаб чиқилган

 
Эмоция 
– одамни актуал эҳтиёжларини қондиришда, организмни 
умумий ҳолати таъсирида юзага келган оддий кечинмалари. 
Эмоционал ҳолатлар қуйидагича фарқланади: 
Кайфият
– одамнинг хатти-ҳаракатлари ва айрим психик 
процессларига анча вақт давомида тус бериб турувчи умумий эмоционал 
ҳолат. А.В.Петровскийнинг “Умумий психология” дарслигида кайфиятлар 
анча вақт давомида кишининг бутун хатти-ҳаракатига тус бериб турадиган 
умумий ҳиссий ҳолатини ифода этади, деб таъкидланади. Профессор 
Э.Ғозиев фикрича, кайфият шахснинг руҳий жараёнларига муайян вақт 
давомида тус бериб турувчи эмоционал ҳолатдир.
Кайфият, яъни одамнинг хурсанд ёки ғамгин кайфияти ҳеч вақт сабабсиз 
майдонга келмайди. Одам бажараётган бирор ишнинг маваффақиятли тугаши 
ёки имтиҳондан яхши ўтиш- яхши тетик кайфиятни юзага келтиради. 
Қилаётган ишингизни олдинга юрмаслиги ёки ишга берилган ёмон баҳо 
одамда маъюслик, кучига ишонмаслик кайфиятини туғдиради 
Эҳтирослар 
– одамни ким ёки нима биландир кучли қизиқиши, 
завқланиши, унга берилиши билан боғлиқ бўлган чуқур эмоционал кечинма. 
Аффект
- қисқа муддатли лекин жуда кучли кечадиган эмоционал 
ҳолат. А.В.Петровскийнинг “Умумий психология” дарслигида аффект ҳаддан 
зиёд тез кечиши билан мияда пайдо бўлувчи, шахсни тез қамраб олувчи, 
жиддий ўзгаришларни юзага келтирувчи жараёнлар устидан иродавий 
назорат бузилишига етакловчи организм аъзолари функциясини издан 
чиқарувчи эмоционал жараёнларга айтилади Аффект лотинча сўз бўлиб, 
руҳий ҳаяжон эҳтирос деган маънони англатади. Аффектлар кўпинча 
тўсатдан пайдо бўлади ва баъзан бир неча минут давом этади. Аффект 
ҳолатида кишини онгини тасаввур қилиш, фикр қилиш қобилияти тораяди, 
сусайиб қолади. Аффектлар вақтида одамнинг ҳаракатлари кутилмаган 
тарзда портлаш сингари бирданига бошланиб кетади. Баъзан аффектлар 
тормозланиш ҳолати тарзида намоён бўлади ва бундай ҳолатда организм 
бўшашиб, ҳаракатсиз бўлиб ва шалвираб қолади. Бундай ҳолат кўпинча одам 

---

163 
бирданига қўрққанида, тўсатдан қувонганида ва шу каби ҳолатларда ўзини 
йўқотиб қўйиш кўринишида намоён бўлади.
Стресс 
– инсонни юзага келган вазиятда мақсадга кўра онгли ҳаракат 
қила олмаслиги, яъни унинг эмоционал ҳолатини ва хулқ-атворини 
бузилиши.
Стресс 
– инсон организмини ҳаддан ташқари зўриқиш 
натижасида пайдо бўладиган танглик жараёнидир.
Стресс кўринишига қараб икки турга ажратилади:
1.