O`zbekiston Respublikasi Oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi Buxoro davlat universiteti

Internet saytlari 
17. http://teachyourselfuzbek.com/resources/coursebooks/—Самоучитель 
узбекского языка. 
18. http://solver.uz/translate.php — Русско-узбекский переводчик. 
19.http://library.ziyonet.uz/ — таълим портали
 
32- MAVZU: KASB ETIKASI 
Og`zaki nutq: 
Mavzuga oid matnni oqib tushunish. Matnni reja asosida so'zlab berish. 
Kelajakda qaysi kasb bilan shug'ullanishi haqida fikr bildirish. Kasbiy faoliyat turlari 
haqida fikr almashish. 
Yozma nutq:
"Kasbim faxrim" mavzusida kichik matn tuzish. Kasb etikasi bo'yicha 
o'yin ssenareysi tuzish.
 
Grammatika:
Kasb etikasi va uning tamoyillari. Soha lug'atlari.
 
Reja: 
1.
Kasb etikasi tushunchasi va uning mohiyati. 
2. Kasb etikasi
tamoyillari. 
Tayanch tushunchalar: 
kasb, kasb etikasi, kasbiy axloq, tamoyil, tibbiyot 
etikasi, transplantatsiya, genetik, etiket, imidj, xushmuomalalik, mehnat 
unumdorligi, vijdon, supermarket, axloqiy talablar, huquq vakillari. 
“Kasb etikasi (yoki kasbiy axloq) —bu odamlarning kasb faoliyatidan kelib 
chiqadigan 
o'zaro 
munosabatlarining 
axloqiy 
xarakterini 
ta'minlaydigan 
qonuniyatlardir”. Bunday qonuniyatlarning kelib chiqishi va rivojlanishi inson axloqi 
yo'nalishlaridan birini aks ettiradi, chunki ular shaxs qadrini va shaxslararo 
munosabatlarda odamiylikning yuzaga kelishiga yordam beradi. Axloqiy talablar 
umumiy bo'lishiga qaramay, ba'zi bir kasbiy faoliyatlarni olib borishda alohida xulq-
atvor normalari vujudga kelmoqda. 
Masalan, tibbiyot xodimi o'z amaliyotidagi qiyinchiliklarga qaramasdan, insonning 
jismoniy va ma'naviy sog'ligi uchun kurashishi va kerak bo'lsa, bunda o'zini ham 
ayamasligi lozim. Tibbiyot etikasi doirasiga kasallikni oshkora qilmaslik, hayot uchun 

---

199 
muhim bo'lgan o'rganlarni transplantatsiya qilish sharoitlarini taminlash, genetik nazorat 
tajribalarini o'tkazish kabi masalalar kiradi. 
Huquq vakillaridan kasb etikasida sodiqlik, hammaning qonun oldida teng ekanligi 
tamoyiligi rioya qilishni talab qiladi. Xizmat ko'rsatish sohasida esa, avvalambor, 
muomala madaniyati, mijozlarning ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan diqqat-e'tiborga 
bog'liqdir. Hammamiz mijoz sifatida kichik do'kon yoki supermarket, qimmatbaho 
restoran yoki kichik kafe, kinoteatr yoki sartaroshxonalarga kirib turamiz. Va xizmat 
qiluvchi shaxslarning qanday munosabatda bo'lishlarini, nozik bir tarzda sezib turamiz. 
Bir joyda savdo xodimi kulib turib muomala qilsa, boshqqa joyda uning qo'pollik bilan 
javob berishining guvohi bo'lamiz. 
G'arb tadbirkorlarining muvaffaqiyatlari quyidagi formulaga asoslangan: 
Vijdon haqida gapirganda, har bir xizmat ko'rsatuvchi soha xodimi quyidagi axloqiy 
qadriyatlarga ega bo'lishi lozim: 
-to'g'rilik, nazokat, vazminlik; 
-xushmuomalalik, xushfe'llik; 
-Iltifoq; 
-g'amxo'rlik; 
-rostgo'ylik, to'g'rilik va h.k. 
To'g'rilik-odamlar bilan odob-axloq asosiga qurilgan munosabatni, 
xushfe'llikni, to'g'rilik esa har qanday vaziyatda o'zini tuta bilishni anglatadi. 
Xushmuomalalik- xulq-atvorning kundalik xususiyati bo'lib, odamlarni hurmat 
qilishni anglatuvchi axloqiy qadriyatdir. 
Xushmuomalalik-bu xulq madaniyatining elementar talabi, odamlar bilan mehr-
oqibat asosida qurilgan muloqotning sharti, har qanday kishiga, agar u yordamga 
muhtoj bo'lsa, yordam qo'lini cho'zish, nazokat doirasida ko'zga tashlanadigan 
xislatlardir. Xushmuomalalik- mehmonxona xodimlarining madaniyatliligi haqida 
dalolat beradigan eng muhim xislatlardan biridir. Kamtarlik- yutuqlarini pesh qilmaslik, 
manmanlikdan xoli bolish, vazminlikni bildiradigan sifatdir. Shu bilan birga, ota 
kamtarlik ham manmanlikka kiradi. Iste'dodli odam o'z iste'dodini yashirsa ham, 
iste'dodi ko'rinib turadi.Kamtarlik tortinchoqlik degani emas. Tortinchoq odam o'zini 
yetarli darajada baholay olmaydi. Bunday odamlarni tez-tez maqtab turish, ularga 
dadillik beradi, o'ziga bo'lgan ishonchini oshiradi. 
Bu va boshqa axloqiy sifatlar odamlar bilan bo'lgan munosabatlaringizning 
axloqiy xarakterini shakllantirishi va ish joyingizdagi xatti-harakatlaringizni aniqlab 
berishi lozim. Kasbiy etikaning asosiy maqsadi shundan iborat. 

---

200 
Etiket-ishbilarmonlik sohasida, odamlarning bir-birini yaxshi tushunishlari uchun 
muhimdir.
 
Etiket “imidj” ning shakllanishida muhim vosita bo'lib xizmat qiladi. Ko'p 
mamlakatlarda firmaning qanaqaligini unga qo'ng'iroq qilib xodimi bilan gaplashish 
orqali bilishi mumkin. Bu qonuniyat nafaqat firmada, balki ko'p joylarda kuzatiladi. 
Qayerda etiket bo'lsa, shu yerda mehnat unumdorligi yuqori, faoliyat natijalari yuksak 
bo'ladi.