Yengil sanoat jihozlarini

Individual moylash qurilmalari. 
Sunday qurilmalarga rezervuarli 
moydonli moydonlar misol bo‘ la oladi. Uning pastki qismida kigiz yoki jun 
ipdan iborat tiqilmasi bor. Tlqilmamoylanadiganjoylarga chang tushishiga 
yo‘l qo‘ymaydi. Tiqilmaning qalinligi vaqt birligj ichida moylanadiganjoy- 
larga ma’lum miqdorda moy kelib turadigan qilib tanlanadi.
Moylanadigan joylarga aniq bir miqdorda moy kelib turishi zarur 
bo‘ Igan hollarda (masalan, tikuv mashinalarining bosh vallarini moylash 
uchun) tomizuvchi moydonlar qo‘ llaniladi.
Ulardan moylanadigan joyga yetkazib berib turiladiganmoy miqdori 
gaykaniburashyo‘li bilan rostlanadi. 
M o y la n a d ig a n
ishsirtlariga moy teshik 
orqali boradi, Bu teshikning kesimi bekituvchi ignaning vaziyatiga qarab 
yo kattalashadi yoki kichrayadi.
Gaykani buraganda unga bog‘ langan igna yo ko‘tariladi yoki pastroq 
tushadi. Moydon orqali kelayotgan moyning miqdori haqida moydonmng 
pastki qismidagi kuzatish tuynugidan ko‘rinib turadigan tomchilaming qan-

---

48-rasm. Moki bahyali tikuv mashinasining moylash tizimi.
chalik tez tomib turishiga qarab hukm yurgizish mumkin. Moydon rezer- 
vuaridagi moyning 1 /3 qismi qolganda moydondan kelayotgan moy miq- 
dori kamaya boshlaydi.
Moylanadigan joyga quyuq moyni, masalan, tavotni yetkazib berib 
turish uchun qopqoqli moydon yoki tovotnitsa qoMIaniladi.
Uzluksiz ishlaydigan moydonning yana bir turi - pilikli moydondir. 
Undan tegisMi miqdordagi moy pilik orqali moylash joyigakelib turadi. 
Pilikda moy iflosliklardan ham tozalanadi. Pilikning moylanadigan joyga 
qaratilgan uchi hamma vaqt moydonning rezervuari ichida turadigan uchidan 
pastroq joylashadi. Pilik orqali keladigan moyning miqdori pilikning kalla- 
giga va lining moydon kanaliga qancha zich o‘matilganligiga bog'liq. Pilik 
moydon kanaliga qancha zich o‘matiIgan bo‘Isa, undan shimcha kam moy 
o ‘tadi.
Pilik jun ipdan yasaladi va ingichka yumshoq simdan qilingan sirt- 
moqqa mahkamlanadi. Ana shu sirtmoq hamda “mo‘ylovIar” yordamida

---

pilik moydonning kanaliga tegisMi chuqurlikda likib qo‘yiladi. Kirlangan 
pilik almashtirib turiladi.
' Moylanadiganjoylarga aniq bir miqdorda moy kelib turishi zarur 
bo4gan hollarda (masalan, tikuv mashinalarining bosh vallarini moylash 
uchim) tomizuvchi moydonlarqoMlaniladi.
Ulardan moylanadigan joyga yetkazib berib turiladigan moy miqdori 
gaykani burashyo‘libilanrostlanadi. Moylanadigan ishsirtlariga moy teshik 
orqali boradi. Bu teshikning kesimi bekituvchi ignaning vaziyatiga qarab 
yo kattalashadi yoki kichrayadi.
Gaykani buraganda unga bogiangan igna yo ko‘tariladi, yoki past- 
roq tushadi. Moydon orqali kelayotgan moyning miqdori haqida moydon­
ning pastki qismidagi kuzatish tuynugidan ko‘rinib turadigan tomchilaming 
qanchalik tez tomib turishiga qarab hukm yurgizish mumkin. Moydon rezer- 
vuaridagi moyning 1/3 qismi qolganda moydondan kelayotgan moy miq­
dori kamaya boshlaydi.
Moylanadigan joyga quyuq moyni, masalan, tovotni yetkazib berib 
turish uchun qopqoqii moydon yoki tovotnitsa qoilaniladi.
Qopqoq buralgandatovotnitsadagi bosim oshadi, bu bosim ta’sirida 
quyuq moy moylanadigan sirtlarga siqib chiqariladi.
Texnologik mashina vajihozlarining ko‘pchilik tishli g‘ildiraklari moy 
vannasi ichidaishlaydi. Bunday sharoitda moy sathi kosntruksiyasi jihatidan 
xilma-xil bo‘lgan moy ko‘rsatgichlari orqali kuzatib turiladi. Masalan, 
reduktorlar va hokazolar.
Texnologik mashina va jihozlarida tutash idishlar prinsipiga asoslan- 
gan naychali moy ko‘rsatgichlar ham keng qoilaniladi. Bu tipdagi 
ko‘rsatkichlamingshishanaychasi uzunligi 75,1 va 150 mm qilib chiqarila­
di. Bunday naychali moy ko‘rsatkichlar mashinaning gabaritini kattalashti- 
radi. Bundan tashqari, ular mashinadan foydalanish jarayonida ko‘p buzi- 
lib turadi, ulamingkamchiligi ham shundadir. Moylanadigan uzelgajoylan- 
gan fonartipidagi moy ko^rsatkichlarda naychali ko‘rsatkichlardagi kam- 
chiliklar yo‘q. Bunday moy ko‘rsatkichlar doiraviy yoki cho‘ziqroq shakl- 
da yasaladi. Cho‘ziqroq moy ko‘rsatkichlar moy hajmi ancha katta boMgan 
hollarda qo‘llaniladi. Agar rezervuardagi moyning sathi katta chegaralarda 
o‘zgaradigan bo‘lsa, ikkita doiraviy moy ko‘rsatkich utsma-ust qo‘yiladi.

---

Bunday hollarda moyningyo‘l qo‘yiIishi mumkin bo‘lgan sathi eng pastki 
moy ko‘rsatkichiga qarab, eng yuqori sathi esa yuqoridagi moy 
ko‘rsatkichga qarab belgilanadi. Moy o‘lchagichning qulayligi shimdaki, 
mashina to‘xtab turgan vaqtda uni uyasidan sug‘irib, toza latta bilan artish 
va o ‘miga qo‘yib yana sug‘irib olib moyning sathini bilish mumkin. 
0 ‘lchagichda qolgan moyning izi rezervuarda qancha moy borligini 
ko‘rsatadi.
Ip o‘ Ichagichdagi nazorat chiziqlardan oshmasligi va pasaymasligi 
kerak.
Moy vannasidagi moyning sathini tekshirib turish uchun tekshirish 
jo‘mraklaridan, tekshirish probkalaridan va shular singari boshqa qurilma- 
lanlan ham foydalaniladi.