Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

ЖИНОЯТЛАРНИ АНИҚЛАШ ВА ТЕРГОВ ҚИЛИШ 
 
Жиноятларни аниқлаш ва тергов қилиш 
ҳуқуқни муҳофаза 
қилиш фаолиятининг асосий йўналишларидан бири бўлиб, у жиноят 
ҳодисасини аниқлаш, жиноят содир этишда айбдор шахсни ёки 
айбдор шахсларни қидириш ва фош этиш, жиноят натижасида 
етказилган зарарни қоплаш ҳамда содир этилган жиноятнинг 
сабабларини бартараф этиш ва янги жиноятларнинг олдини олиш 
юзасидан тегишли чораларни кўриш бўйича махсус ваколатли давлат 
органларининг фаолиятидан иборат бўлган дастлабки тергов шаклида 
амалга оширилади. 
Дастлабки тергов 
– бу жиноят содир этишда айбдор бўлган 
шахсларни аниқлаш ва уларни фош этиш, жиноят содир этилишига 
имкон берувчи шароит ва сабабларни аниқлаштиришга қаратилган 
ҳамда процессуал қонунчиликка қатъий риоя қилган ҳолда тегишли 
ваколатга эга бўлган мансабдор шахслар, яъни терговчилар 
томонидан амалга ошириладиган фаолиятдир. 
Дастлабки терговни амалга оширадиган
 
субъектлар
– 
прокуратура, ички ишлар органлари ва миллий хавфсизлик хизмати 
органлари терговчилари. 
Терговга тегишлилик 
деганда, жиноят ишининг шундай 
белгилари мажмуи тушуниладики, уларга қараб қонун муайян жиноят 
ишини юритишни у ёки бу дастлабки тергов ёки суриштирув органи 
ваколатига киритади. 
Терговга 
тегишлиликни 
аниқлаштирувчи 
белгилар
: 
жиноятлар тоифаси ва уларнинг тури (предмет, турдош белгиси); 
жиноят содир этилган жойи (ҳудудий, маҳаллий белги); жиноят 
субъекти (шахс белгиси). 
Суриштирув ва дастлабки тергов 
– бу жиноят процессининг 
бир босқичи бўлиб, унинг моҳияти прокурор назорати остида амалга 
ошириладиган жиноят ҳодисаси бор-йўқлигини, жиноят содир 
этишда айбдор бўлган шахсларни, жиноят натижасида етказилган 
зарар характери ва миқдорини ҳамда иш учун муҳим бўлган бошқа 
ҳолатларни аниқлаш мақсадида далилларни тўплаш, мустаҳкамлаш 

---

439 
ва ўрганиш бўйича суриштирув ва дастлабки тергов органларининг 
фаолиятида намоён бўлади.