Tadqiqotlari

Tijoratlashtirish
- yangi mahsulotni ishlab chiqish boskichi; bozorga kirib 
borish vaqtini to‘g‘ri tanlash, turli bozorlarda faoliyat ko‘rsatish xajmi va ketma-
ketligi, mahsulotni operativ xarakatlantirish va taqsimlash bo‘yicha samarali usullar, 
shuningdek, marketing rejasini ishlab chiqish jarayoni. 
Tovar
- 1) eng umumiy ko‘rinishda bozorda sotiluvchi mahsulot sifatida 
ifodalanishi mumkin bo‘lgan iqtisodiy toifa, oldi-sotdi ob’ekti; 2) mahsulotning 
ma’lum bir xaridorlar ehtiyojini qondiruvchi asosiy iste’molchilik tavsifnomalari 
majmui; 3) iste’molchiga ko‘rsatiladigan, mahsulotni to‘ldiruvchi va uni sotishni 
yengillashtiruvchi xizmat va imtiyozlar; 4) mahsulotnini urab turuvchi “muhit” 
(mahsulot dizayni, sifati, markasi, urovi). 
Tovar
variatsiyasi
- ishlab chiqarilayotgan va bozorda mavjud bo‘lgan tovarni 
uning 
ayrim 
xususiyatlari 
yoki 
ko‘rsatkichlarini uzgartirish yuli bilan 
modifikatsiyalash. Tovarning tabiiy (materiali, sifati), estetik (dizayni, rangi, shakli), 
simvolik (tovar markasining nomi) xususiyatlari va firmaning bo‘linmalari faoliyati 
bilan bog‘liq bo‘lgan xususiyatlari uzgartirilishi mumkin. Tovar sifatini yaxshilash, 
uning foydaliligini oshirish, shakli va stilini yaxshilash strategiyasi tovar 
modifikatsiyasining muxim strategiyasi bo‘lishi mumkin. 
Tovar innovatsiyasi 
- 1) mahsulotni takomillashtirishning original, sifati 
yaxshilangan va modifikatsiyalangan mahsulot ishlab chiqarish bilan bog‘liq bo‘lgan 
uzluksiz jarayoni. Tovarning xayotiylik davri uzunligini va korxonaning 
rentabelligini ta’minlovchi choora-tadbirlar ichida alohida o‘ringa ega. o‘z ichiga 
mahsulotni differensiyalash va diversifikatsiyalashni kiritadi; 2) bozorga yangi 
mahsulotni yoki mahsulotlar guruhini olib kirish. 
Tovar
siyosati
- tadbirkorlik maqsadlarini belgilash va ularga erishishga 
yo‘naltirilgan tadbir va strategiyalar majmui, yangi tovar yoki tovarlar guruhini 
bozorga olib kirish (innovatsiya), bozorda mavjud bo‘lgan tovarlarni 

---

349 
zamonaviylashtirish (variatsiya) yoki ishlab chiqarish dasturidan tovar ishlab 
chiqarishni chiqarib tashlash (eliminatsiya), shuningdek, assortiment siyosatidan 
iborat.