Tadqiqotlari

MARKETING TAXLILI 
METODOLOGIYASI 
STATISTIK TAXLIL 
EKONOMETRIK 
TAXLIL 
LOGISTIKA TAXLILI 
SOTSIOMETRIK 
TAXLIL 
KVALIMETRIK 
TAXLIL 
STRATEGIK 
MATRITSALAR 
TAVSIFIY
USUL 
RIVOJLANISH 
SSENARIYSI 
 
7.5-rasm. Markeyeting tadqiqotlaria tahlil usullari 
Marketing tahlilida matritsali modellar, xususan, strategik panjaralar 
qo‘llanadi. Ular ko‘pincha optimal strategiya ishlab chiqish maqsadlari uchun 
foydalaniladi. Ular firma reytingi va uning bozordagi o‘nini aniqlash, riskni bashorat 
qilish uchun foydalanilishi mumkin.
Indeksli usul murakkab, ko‘p omilli hodisa va jarayonlarni zamon va makon 
bo‘yicha taqqoslashni talab qiladigan marketing tahlili qator vazifalarini hal qilishga 
imkon beradi. Strukturali tahlil umumiy to‘plam ichida har bir alohida hodisa va 
jarayonni baholash imkonini beradi. Hodisa va jarayonlarning o‘zaro aloqalari turli 
funksional va korrelyatsiya-regressiya modellari yordamida tavsiflanadi.

---

157 
TAXLIL 
USULLARINING 
ASOSLANGANLIGI 
 
XODISA VA 
JARAYONLAR 
MOXIYATI 
 
MAʼLUMOTLAR 
STRUKTURASI 
 
AXBOROT OLISH 
MUDDATLILIGI 
AXBOROTNING 
OCHIQLIGI 
KOMPYUTERLASHTIRISH 
DARAJASI 
7.6-rasm. Tahlil usullarini tanlash omillari 
Muayyan tahlil usullarini tanlash qator omillar bilan asoslanadi, xususan: 
➢
o‘rganilayotgan hodisa va jarayonlarning mohiyati; 
➢
xulosa olishning shoshilinchlik darajasi; 
➢
ma’lumotlar strukturasi; 
➢
axborotning ochiqligi yoki cheklanganligi; 
➢
kompyuter texnologiyasini qo‘llash imkoniyatlari. 
Bozorning tartibsizligi o‘zgaruvchanlik va davriylikning turli shakllarida 
namoyon bo‘ladi. Bu hodisalar variatsiya va dispersiya tahlili, garmonik modellar, 
mavsumiylik indekslari, shuningdek, taqsimlot qatorlari va turli guruhlashlar 
yordamida o‘rganiladi. Shuningdek, mexanik va tahliliy tekislash (tenglashtirish) 
usullari foydalaniladi. Tahlilchi raqamlar, jadvallar, hisob-kitoblarni o‘qiy olishi va 
sharhlay olishi lozim. Tendensiya va qonuniyatlarni aniqlash, tarkibiy o‘zgarishlarni 
ko‘ra bilish, o‘zaro aloqalarni topish zarur. Ko‘pincha olingan axborot asosida 
tuzilgan jadval va qatorlarni yuqori tartibdagi metodologiya va kompyuter 
texnologiyalari yordamida qo‘shimcha ishlov berishga to‘g‘ri keladi.