I o ‘ quv fanining dolzarbligi va oliy kasbiy ta’limdagi o

To`yingan uglevodorodlar xossalari va ishlatilishi
Alkanlarning gomologik qatori, nomlanishi va izomeriyasi. Alkil 
radikallar. Alkanlarning kimyoviy xossalari. Alkanlardagi radikal-zanjir 
almashinish 
reaktsiyasi 
mexanizmlari 
haqida 
umumiy 
tushunchalar: 
galogenlash, sulfoxlorlash, sulfooksidlash, nitrolash, oksidlash reaktsiyalari.
 
5-mavzu
.
Kokslash
. 
Koks va uni qayta ishlash. Qazilma ko`mir, torfni quruq haydash, koks 
gaz. 
 
6-mavzu
.
Neft va uni qayta ishlash 
Alkanlarning tabiiy manbalari. Neft, uni qayta ishlash va krekinglash. 
Neftdan olinadigan mahsulotlar. 
 

---

6 
 
 
 
3-modul. Uglevodorodlarning galogenli hosilalari (galoidalkillar). 
7-mavzu
.
To‘yingan uglerod atomida nukleofil o‘rin olish va 
elimirlanish reaksiyalari. 
Alkilgalogenidlarning to‘yingan uglerod atomida nukleofil o‘rin olish 
reaksiyalari. Nukleofil o‘rin olish reaksiyalarining klassifikatsiyasi. S
N1
, S
N2
, E
1
va E
2
reaksiyalarining asosiy xarakteristikasi. S
N2
tipdagi reaksiyalar, ularning 
kinetikasi va stereoximiyasi. Nukleofillik haqida tushuncha. Radikalning 
kimyoviy tabiatining va substratning yo‘qotiluvchi guruhining, nukleofil reagent 
tabiatining va erituvchining S
N2
reaksiyalar tezligiga ta’siri. Elimirlanish 
(ajralish) reaksiyalari haqida umumiy tasavvur, ularning mexanizmlari. 
Elimirlanish reaksiyasining mexanizmiga ta’sir etuvchi faktorlar. 
8-mavzu
.
Alifatik qator uglevodorodlarining monogalogenli hosilalari
, 
ularning 
nomlanishi, 
izomeriyasi. 
Hosil 
qilish usullari: to’yingan 
uglevodoroddagi vodorod atomining galogenga almashinishi, qo’sh bog’ga 
birikish 
reaktsiyalari, 
spirtlarning 
gidroksil 
guruhini 
almashtirish. 
Monogalogenalkanlarning 
kimyoviy 
xossalari. 
Monogalogenalkanlardagi 
galogen atomlarining nukleofil almashinish va degidrogenlash reaktsiyalari.