Microsoft Word экология лотин doc

2-§. Ekologiya sohasida davlat boshqaruvi organlarining tizimi va 
vakolatlari 
 
Ekologiya  sohasida  davlat  boshqaruv  organlarining  vakolatlari 
deganda  ularning  shu  sohadagi  faoliyatlarining  alohida  turlari  tushu-
nilishi lozim. 
Ekologiya sohasida davlat boshqaruv organlari quyidagi vakolatlarni 
amalga oshiradilar: 
Tabiiy  resurslarni  muhofaza  qilish  va  ulardan  oqilona  foydalanish 
bo‘yicha  me’yoriy  hujjatlarni  qabul  qilish  yo‘li  bilan  davlat  organlari 
qonun  va  hukumat  qarorlaridagi  qoidalarni  yanada  rivojlantiruvchi  va 
detallashtirilgan  idoraviy  normativ  hujjatlar  qabul  qiladilar.  Masalan, 
O‘zbekiston  Respublikasining  Soliq  kodeksida  yer  solig‘iga  oid 
me’yorlar  kiritilgan  va  unga  muvofiq  yer  solig‘i  stavkalari  O‘zbekiston 
Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasi  tomonidan  belgilanadi.  Bundan 
tashqari,  yer  solig‘ini  hisoblash  va  undirish  bo‘yicha  munosabatlar 
O‘zbekiston  Respublikasi  Moliya  vazirligi  va  Davlat  soliq  qo‘mitasi 
tomonidan 2002-yil  21-yanvarda  tasdiqlangan  va  Adliya  vazirligida 27-
mart 2002-yil 1118-raqam bilan davlat ro‘yxatiga olingan «Yer solig‘ini 
hisoblash  va  tiklash  tartibi  to‘g‘risida»gi  Yo‘riqnoma  bilan  tartibga 
solinadi.  Idoraviy  me’yoriy  hujjatlar  asosan  me’yoriy  hujjatlarda  texnik 
va  tabiiy  fanlar  talablarini  kiritish  lozim  bo‘lganda  qabul  qilinadi. 
Bunday yo‘riqnomalar geologiya va konlardan foydalanish sohasida ko‘p 
qabul qilingan.  

---

 
35
Ekologiya  sohasida  davlat  boshqaruvining  asosiy  elementi  tabiiy 
resurslardan  oqilona  foydalanish  va  ularni  muhofaza  qilishning  davlat 
tomonidan nazorat qilinishidir. Bu katta ahamiyatga ega. 
 «Tabiatni  muhofaza  qilish  to‘g‘risida»
1
  gi  qonunda  mazkur 
masalaga  alohida  e’tibor  berilgan  va  unga  qonunning  VII  bob,  28–32-
moddalari bag‘ishlangan. 
Shu  bilan  birga,  ekologiya  sohasida  davlat  nazorati  va  uning  huqu-
qiy  tomonlari  bir  qator  huquqiy  adabiyotlarda
2
  ham  ko‘rsatilgan. 
Umuman 
olganda, 
quyidagi 
xususiyatlar 
«ekologik 
nazorat» 
tushunchasini belgilab beradi: 
– ekologik  nazorat  respublikamizda  tabiatni  muhofaza  qilishning 
asosiy bo‘lagi; 
– u mustaqil davlatimizning ekologik siyosatini o‘zida aks ettiradi; 
– ekologiya sohasida davlat boshqaruvining asosiy elementi. 
Amaldagi  «Tabiatni  muhofaza  qilish  to‘g‘risida»gi  qonunning  29-
moddasiga asosan, ekologik nazoratning quyidagi vazifalari mavjud: 
–  atrof  tabiiy  muhit  holatini  hamda  xo‘jalik  yuritish  va  boshqa 
faoliyat ta’siri ostida unda bo‘ladigan o‘zgarishlarni kuzatib borish; 
–  atrof  tabiiy  muhitni  muhofaza  qilish,  sog‘lomlashtirish  tabiiy 
resurslardan oqilona foydalanish, tabiatni himoya qilishga doir qonunlar 
talablari  va  atrof  muhit  sifatining  normativlariga  rioya  etish  borasidagi 
dasturlar hamda ayrim tadbirlarning bajarilishini tekshirish.  
Ekologik  nazorat  tizimi  Davlat  atrof  tabiiy  muhit  holatini  kuzatib 
borish  xizmati,  tabiatni  muhofaza  qilish  sohasidagi  davlat,  idoraviy, 
ishlab chiqarish va jamoat nazoratidan iborat. 
Aytish  joizki,  tabiatni  muhofaza  qilish  sohasida  ekologik  nazorat 
jarayonida quyidagilar ustidan nazorat o‘tkaziladi: 
1)  mavjud  tabiat  obyektlari:  yer,  suv,  yer  osti  boyliklari,  atmosfera 
havosi, o‘rmon, o‘simlik va hayvonot dunyosining holatini nazorat etish; 
2)  ishlab  chiqilgan  ekologik  loyihalar,  hujjatlar  va  ularning  barcha 
sohalarda qo‘llanilishi nazorat qilish; 
3) tabiat boyliklaridan oqilona foydalanish va ularni muhofaza qilish 
bilan bog‘liq bo‘lgan tadbirlarning amalga oshirilishini nazorat etish; 
                                                
1
  Ўзбекистон  Республикаси  Олий  Кенгашининг  Ахборотномаси.  –  1993. 
– № 1. – 37-м. 
2