M maxsudova muloqot psixologiyasi o'quv qo'llanma

4-jadval

А 

В 

С 

D 

E 

F

«Ғ»  nuqta  —  xodimni  simvollashtiradi  (rahbar  uning  uchun  oliy 

namuna).

«А»  nuqta —  xodim rahbarga qarshi.

«Е» nuqta  —  rahbarga  do'st sifatida qaraydigan xodim,  hamfikr.

«D» nuqta — xodim rahbarga to'g'ri munosabatda bo'ladi.

«В»  nuqta  —  rahbarga  ochiqdan  ochiq  qarshi  munosabatda 

bo'ladigan  xodim.

«С»  nuqta  —  rahbarga yaqin orada qarshi bo'lib qoladigan xodim. 

Bu nuqtada o'rtacha xodim turadi  (yangi kelgan,  rahbami hali yaxshi 

bilmaydigan),  u  keyin  yo  chapga,  yoki  o'ngga  qarab  harakat  qiladi.

O'ng tomonda turadigan xodimlar bilan ishlash rahbar uchun albatta 

oson. Chap tomonda turgan xodimlami rahbar o'ng tomonga o'tkazishga 

harakat  qilishi  kerak.  Psixologiya  tili  bilan  aytganda,  ularga  nisbatan 

attraksiya (o'ziga jalb  qila olish)  ni shakllantirish kerak.

Hayotda shunday kishilar borki,  ular odamning ko'ngliga tezda yo'l 

topib, ishlarini bitirgandan so'ng tezda g'oyib bo'ladilar yoki yaxshilikni 

unutib yuboradilar.  Ular boshqalarda o'zlariga nisbatan attraksiyani tez 

hosil  qiladilar.  Bunday  kishilar  muloqot  jarayonida  attraksiyani 

shakllantiruvchi  maxsus psixologik usullami mohirona qo'llaydilar.

Attraksiyani  shakllantirishning  umumiy  psixologik  mexanizmlari 

mavjud.  Kishilar  bilan  endigina  tanishib  suhbatlashgandan  so'ng

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ajrashib  ketsak-da,  ular haqida bizda iliq taassurot qoladi, bu taassurot 

salbiy  bo‘lishi  ham  mumkin.  Biz  ayrim  paytda  ish  bilan  juda  band 

bo‘lib  o'tirganim izda  kotibaning  kirib 

nim alarni  gapirganini 

anglamaymiz.  Biz uning ovozni eshitish a’zosi  orqali eshitamiz,  lekin 

anglamaymiz.  Chunki  undan  biz  hissiy  quwat  olmaymiz.  Bizning 

qulog'imizga bizga  yoqadigan  so‘z  eshitilsa,  keyin biz  uni anglaymiz. 

Demak,  kelayotgan  ta’sirlar bizda  hissiy  munosabatni  uyg‘otsa bizda 

attraksiya paydo bo'ladi.

«Ism» usuli — bizga o'z ismimiz bilan murojaat qilinsa juda yoqadi. 

Fuqaro,  o'rtoq  deb  aytgandan  ko'ra  ismning  aytilishi  kayfiyat 

ko'tarilishiga olib  keladi.  Mashhur amerikalik psixolog  Deyl  Kamegi 

fikricha,  odamning  ismi  uning  uchun  eng  yaxshi  musiqa  vazifasini 

o'taydi.

«Ism»  usulining  psixologik  mexanizmi  quyidagicha:

—  ism va shaxs bir-biridan ajralmaydi.  Inson tug'ilgandan boshlab 

uning  ismi  u  bilan  yonma-yon  turadi;

—  ism  bilan  murojaat  qilish  kishida  unga  nisbatan  e’tiboming 

mavjudligini  bildiradi;

—  shaxsga nisbatan diqqatli bo'lish,  shaxsni tasdiqlash demakdir;

—  agar  shaxs  o'zining  shaxs  ekanligini  anglasa,  unda  qoniqish 

hissi  paydo  bo'ladi;

—  qoniqish  hissi  doimo  ijobiy  kechinmalarni  keltirib  chiqaradi;

—  kishi  doimo  ijobiy  hislar paydo  bo'lishiga  harakat  qiladi;

—  agar hech kim bizda ijobiy hislami qo'zg'ata olmasa, attraksiyani 

vujudga keltirishga harakat qilinadi.  (Panasyuk A.  Yu. 45-b.)

«ISM»  USULINING  TA’SIR QILISH  MEXANIZMLARI