“DIGITAL TRANSFORMATION OF INDUSTRY AND SERVICES: TRENDS, MANAGEMENT,
STRATEGIES”
62
and opportunities in the hotel business and programs and opportunities for digital economy in
Uzbekistan .
Keywords:
Digital ecosystem, transformation, business model, digital maturity, ERP
Хизмат кўрсатиш иқтисодиёти ва туризм соҳаси тўртинчи саноат инқилоби
ривожланиши даврида иқтисодий фаолиятнинг энг истиқболли турларидан биридир.
Ривожланган мамлакатларда хизмат кўрсатиш иқтисодиёти тобора муҳим аҳамият касб
этмоқда, хизматлар ишлаб чиқариш ҳажми ва улардан даромадлар ортиб бормоқда. Жаҳон
савдо ташкилоти таснифига кўра хизматлар кўрсатиш иқтисодиёти 150 дан ортиқ турли
хил хизматларни ўз ичига олади. Жумладан, бизнес хизматлари, алоқа хизматлари,
молиявий хизматлар, таълим хизматлари, туризм ва унга тегишли хизматлар, транспорт
хизматлари, транспорт ва дам олиш ҳамда маданий ва спорт тадбирлари сингари турлари
мавжуд
1
. Бундан келиб чиқиб айтишимиз мумкинки ҳозирги вақтда хизмат кўрсатиш
соҳаси иқтисодий фаолиятнинг асосий тури ҳисобланади. Деярли ҳар бир киши у ёки бу
хизматдан фойдаланади.
Рақамли иқтисодиётнинг инсон ҳаёти барча жабҳаларига таъсирини сезиш қийин
эмас. Ҳозирги кунда сайёрамизнинг ҳар иккинчи аҳолиси интернетга кириш имкониятига
эга ва рақамли хизмат кўрсатиш иқтисодиёти хизмтларидан фойдаланиши мумкин,
ижтимоий тармоқлар, турли месенджерлар аллақачон шахслараро мулоқотнинг асосий
ажралмас атрибутига айланган.
Дунёнинг аксарият мамлакатларида сўнгги уч ўн йилликда хизмат кўрсатиш соҳаси
давлатнинг асосий макроиқтисодий кўрсаткичларини белгилаб бермоқда. Саноат ва
қишлоқ хўжалигида янги технологияларнинг жорий қилиниши ҳамда ишлаб чиқаришнинг
автоматлаштирилиши хизматлар соҳасини бандликнинг асосий манбаига айланиб
қолмоқда. Сервис соҳасининг ривожланиши универсал жараён бўлиб, охирги ўн йилликда
қуйидаги тенденциялар уйғунлиги билан белгиланади.
1. Ижтимоий ҳаёт ва иқтисодиётнинг рақамли трансформацияси;
2. Барқарор ривожланиш, глобаллашув ҳамда инсонпарварлашувнинг ижтимоий
иқтисодий жараёнлари;
3. Хизмат кўрсатиш тенденциялари ва гибрид махсуотнинг пайдо бўлиши;
4.
Ҳамкорлик иқтисодиёти ва биргаликдаги истеъмол иқтисодиётининг
ривожланиши;
Рақамли иқтисодиёт - бу сиёсий иқтисодий, илмий-ижтимоий, маданий ва маърифий
муносабатлардаги алоқаларни рақамли технологияларни қўллаш ёрдамида амалга
оширувчи янги тизим бўлиб, рақамли иқтисодиёт шароитида сервис соҳасини баркарор
ривожлантириш алоҳида аҳамиятга эгадир.
Рақамли иқтисодиёт товарлар ва хизматларни яратиш, илгари суриш ва сотиш билан
боғлиқ барча бизнес жараёнларни рақамлаштиришни ўз ичига олади. Рақамли
маълумотлар ишлаб чиқаришнинг асосий омилига айланиб, компанияларнинг асосий
активига айланиб, барча иқтисодий фаолиятда асосий роль ўйнайди.
Яхлит глобал тармоқда реал вақт режимида иқтисодий тизимлар фаолияти
тўғрисидаги маълумотлардан фойдаланишни таъминловчи хизмат кўрсатиш бизнесининг
ахборот муҳити алоҳида аҳамиятга эга. Рақамли инфратузилма рақамли асосда
ишлайдиган компанияларнинг ҳисоблаш, телекоммуникация, тармоқ эҳтиёжларини
таъминлайдиган технологиялар мажмуасини ўз ичига олади.
Янги иқтисодиётнинг рақамли инфратузилмаси таркибига кирувчи энг янги рақамли
технологияларга қуйидагилар киради:
– Катта маълумотлар технологиялари (Big Datа)
– Блокчейн технологиялари
– Нарсалар интернети
– нейрон тармоқлар (сунъий интеллект)
– виртуал ва тўлдирилган реаллик технологиялари
1
Сервис plus Том 12 2018 №1 / Service plus Volume 12 2018 #1