Ali sher navoi y nom I dagi sam arqand davlat uni versi teti fi zi ka fakulteti astronom I ya yo

Dars o’tish usullari:
takrorlash, suhbat va savol-javob hamda munozara 
asosida jonli muloqot o’tkaziladi. 
1. Kosmik nurlarning Metagalaktik modeli. 
Galaktik kosmik nurlarning 
h
osil b
o’
lishi va uning koinotda magnit maydoni 
b
o’
ylab tar
q
alishi birinchi navbatda galaktik kosmik nurlarning kelib chi
q
ish 
mexanizmi bilan bo
g’
li
q
dir. Ma’lumki, kosmik nurlarning kelib chi
q
ish mexanizmi 
kosmik zarrachalarning koinotda magnit maydoni b
o’
ylab 
h
arakati, ularning 
energiyasini 
o’
zgarishi va bosh
q
a parametrlar bilan bo
g’
li
q
b
o’
ladi. kosmik 
nurlarning kelib chi
q
ish nazariyasi bir necha variantlarni 
o’
z ichiga oladi yoki bir 
nechta modellar asosida tushuntiriladi. Bu masalada galaktik kosmik nurlarning 
kelib chi
q
ishiga tegishli b
o’
lgan Galaktik va Metagalaktik modellarni e’tiborga 

---

82 
olish ma
q
sadga muvofi
q
dir. 1-jadvalda Yer sirtida kuzatiladigan kosmik 
nurlarning kelib chi
q
ishi k
o’
rsatilgan.
 
1 – jadval.
Yer sirtiga ya
q
in kuzatilgan kosmik nurlarning
kelib chi
q
ishi
Birinchi navbatda Yer ya
q
inida kuzatilgan kosmik nurlar galaktika 
chegarasida 
h
osil b
o’
ladi. Ikkinchi 
h
olatda ular metagalaktik kelib chi
q
ish 
xususiyatiga ega b
o’
lib, galaktikaga tash
q
aridan kiradi. Shuni aytish kerakkim, 
k
o’
pchilik olimlarning fikri kvazistasionar galaktik modelga kelib t
o’
xtaladi. 
Shunday b
o’
lishga 
q
aramasdan bu modelni isbotlangan deb aytish 
q
iyin.