11-sinf 1-bilet atom tuzilishi. Atom tarkibidagi elektronlarning pogʻona va pogʻonachalarga joylashishi

Qutbsiz kovalent bog‘lanish
. Elektrmanfiyliklari bir xil bo‘lgan atomlar o‘zaro 
ta’sirlashganida kovalent qutbsiz bog‘lanishli molekulalar hosil bo‘ladi. Bunday bog‘lanish H
2
, F
2
, Cl
2
, O
2
, N
2
kabi 
oddiy mod -dalarning molekulalarida bo‘ladi
. Qutbli kovalent bog‘lanish
. Elektrmanfiyliklari jihatidan bir-
biridan keskin farq qilmaydigan elementlarning atomlari o‘zaro ta’sirlashganida umumiy ele ktron juft elektr
manfiyligi kattaroq bo‘lgan atom tomon siljiydi. Natijada kovalent qutbli bog‘lanish hosil bo‘ladi. Qutbli
bog‘lanishli molеkulalar qatoriga: H
2
O, NH
3
, HCl, HF, HBr, HJ, H
2
S, H
2
Sе, H
2
SO
4
larni kiritish mumkin. 
Kovalent bog‘lanish hosil bo‘lishining boshqacha – donor-akseptorli mexanizmi ham bo‘lishi mumkin. Bu holda 
kimyoviy bog‘lanish bitta atomning ikki elektronli buluti bilan boshqa atomning erkin orbitali hisobiga vujudga 
keladi. Misol tariqasida ammoniy ioni NH4+ning hosil bo‘lishi. Elektrmanfiyligi jihatidan bir-biridan keskin
farq qiluvchi atomlar o‘zaro ta’sirlashganda ion bog‘lanish hosil bo‘ladi
. Ion bog‘lanish
elektrostatik nazariya
asosida tushuniladi. Bu nazariyaga muvofiq atomning elektron berishi yoki elektron biriktirib olishi natijasida 
hosil bo‘ladigan qaramaqarshi zaryadli ionlar elektrostatik kuchlar vositasida o‘zaro tortishib, ularning tashqi 
qavatida 8 ta (oktet) yoki 2 (dublet) elektroni bo‘lgan barqaror sistema hosil qiladi. Masalan, tipik metallar (litiy Li, 
natriy Na, kaliy K), tipik metallmaslar, asosan, galogenlar bilan ion bog‘lanish hosil qiladi. 
2. KMnO
4
+Na
2
O
2
+H
2
SO
4
→MnSO
4