Sh. R. Ikramov, R. N. Abdullaev maxsus texnologiya (Donali trikotaj qismi) “ t afakku r b o ‘sto n i”

2, 3
va 
4, 5, 6
suprem qatorlari ikkala ignadon ignalarida alohida-alohida to* qiladi. 
Halqa qatori 
8
ikkala ignadon ignalari ishtirokida ribana o‘rilishida 
to ‘qilgan yuqoridagi variantlarga o‘xshab oldingi ignadon ignalaridan 
tashlanadigan halqalar uziq chizig‘i bilan belgilangan va orqa ignadon 
ignalarida bitta ignadondan foydalanilib ajratish qatori 
8
hosil etiladi. 
Halqa ustunchalarida tashlangan halqalarning so‘tilib ketmasligining 
oldini olish uchun 
2, 3
va 5 halqa qatorlari mustahkamlovchi zulf 
(zamok) bo‘lib xizmat qiladi. Bunday mustahkamlovchi qatorlar ko‘p 
halqa hosil qiladigan tizimli mashinalarda mahsulot to ‘qishda qo‘l- 
laniladi. Halqa qatori 
9
keyingi mahsulot uchun boshlang'ich halqa 
qatori bo‘lib, u barcha ignalarda hosil qilingan ribana halqalaridan
70

---

tashkil topgan. Aylana nay shaklida o ‘rilgan tashkil etuvchi 
10
va 
11
qatorlar ikkala ignadon ignalarida alohida-alohida to ‘qilib suprem 
halqalarini hosil etadi. Dastlabki qatomi ikki qatlamli qilib suprem 
asosida to ‘qillshi mahsulotning ostki gardish qismini bir tekis so‘tiI- 
maydigan qilib shakllanishini ta’minlaydi. Ta’kidlangan usul keng 
foydalaniladigan usullardan bo‘lib, barcha ikki ignadogli to ‘quv 
mashina va avtomatlarida (a/fang, ya/fang, paypoq to ‘quv, aylana 
oborot) qo‘llaniladi.
3.4-rasmda Pike halqalari bilan mustahkamlangan ajratish qismining 
tuzilishi tasvirlangan. Bitta ignadon halqalarini tashlangandan so‘ng 
ushbu halqa qatorlarini mustahkamlash uchun pike halqalaridan (yarim 
fang to ‘qimasidan) foydalanilgan. Halqa qatorlari 
1
va 
2
ribana o‘ri- 
lishidagi mahsulotni oxirgi halqa qatorlaridir. Qatorlar 3, 4 va 5, 6 
ikki mustahkamlovchi yarimpike qatorlaridir (bitta yarimpike qatori 
ikki ipdan tashkil topgan). Bu holda mustahkamlovchi (bo‘lib «Ь» 
shakllanmagan yarim halqasi bo‘lmagan halqadir). 7 qator halqalari 
tashlangandan so‘ng (uziq chiziqlar bilan ko‘rsatilgan) trikotajni tortish 
kuchi ta ’siri teskari halqa II ustunchalarida ajratish qatori suprem 
asosida hosil bo‘ladi.
Bu holatda yarimpike halqalari «а» qo‘shni halqalar «Ь» (o‘ng 
tomondagi halqa ustunchalari T) ularni maksimal tortish hisobiga 
uzayadi. «а» halqalardagi yarim halqalar tortilmay qoladi va shu 
sababli ip qo'shni halqalardan tortib olinmaydi. Natijada «Ь» halqalar 
bilan hosil qilingan «zulf» o ‘ng tomondagi halqa ustunchalarini so‘- 
tilishdan saqlab qoladi. Halqalami so‘tilishdan saqlab qolish maqsa- 
dida keltirilayotgan variantda kamida ikkita yarimpike qatorlari qo‘l- 
laniladi. Ushbu qatorlarni hosil qilish yuqorida ko'rilganidek ko‘proq 
ko‘p halqa hosil qilish tizimli mashinalarda bajariladi. Bu usulning 
o'ziga xosligi ajratish qismini hosil qilishda mustahkamlovchi qatoming 
pike o‘rilishda shakllanganligidir. Bu esa mustahkamlovchi qatorni 
to ‘qishda xomashyo sarfming qisqarishi bilan birgalikda uning so‘til- 
masligini ta’minlaydi. Ta’kidlangan usul bir muncha rflUrakkab usul­
lardan bo‘lib, faqatgina pike o‘rilishli trikotajni to'qish imkoniyati 
mavjud bo‘lgan mashina va avtomalardagina foydalaniladi.
71

---