Sh. R. Ikramov, R. N. Abdullaev maxsus texnologiya (Donali trikotaj qismi) “ t afakku r b o ‘sto n i”

2.12-rasm. 
Bortning birlashtiruvchi chokining mustahkamligini 
takomillashgan tuzilishi.
qilish tizimiga kirmasdan oldin bajariladi. Turtkichsiz ignalar bort 
ilgaklari orqaga qaytgandan so‘ng ipni eguvchi pona bo‘yicha tugallash 
operatsiyasiga ko‘tariladi. Bunda ko‘chirilgan, tugallanmagan yarim 
halqalar turtkichsiz ignalaming tilchalaridan ulaming o ‘zaklariga 
tushadi. To‘qish nazariyasidan m a’lumki, halqa hosil qilishda 10 ta 
halqa hosil qilish (operatsiyalarini) ish amallarini bajarish shart. 
Demak, kobchirilgan to ‘liq yarim halqalardan halqa hosil qilish uchun 
m a ’lum shart-sharoitlarga rioya qilish lozim dir. Buning uchun 
tugallanish operatsiyasini bajarishdagi surib tushirilgan yarim halqalar 
(nabroskalar, tugallanmagan halqalar) igna tilchasida yoki undan 
yuqorida joylashishi sababli igna pastga tusha boshlanganda ular igna 
ilgagi ostiga joylashib, yangi ip bilan yopchiqli halqa hosil qilishi 
kerak. Ushbu masalani ikki yo‘l bilan amalga oshirish mumkin. 
Birinchisi, igna harakat yo‘nalishini o‘zgartirib, ikkinchisi esa bort 
ilgaklari harakat yo‘nalishini o'zgartirish hisobiga erishish mumkin. 
Birinchi usulda turtkichsiz ignalaming tilchalarida tugallanmagan 
halqalarni ushlab qolish uchun ushbu ignalar yuqoriga yo‘naltiruvchi 
pona bo‘yicha to'iiqmas tugallash operatsiyasi balandligiga ko'tarishi

---

С '
2.13-rasm. Paypoqning yuqori bort qismini ilgaklar yordamida avtomatik 
tikish jarayoni ketma-ketligi, I usul.
lozim, ya’ni oxirgi halqa qatori halqalari, turtkichsiz igna tilchala- 
ridan igna o ‘zagiga tushib, ko'chirilgan to ‘liqmas halqalar esa 
tilchalarda qolishi kerak. Bu shart holatini o ‘zgartira oladigan, 
yuqoriga yo'naltiruvchi pona moslamasi yordamida bajariladi. Uning 
yuqori holati to‘liq tugallashni ta’minlasa, pastki holati to ‘liqmas 
tugallashni ta’minlaydi.
Demak, tilchalar ko‘chirilgan to ‘liqmas halqalami ushlab qolish 
uchun eguvchi ponani pastki holatiga tushirilishi lozim. Eguvchi 
ponani ushbu ish holatida faqatgina turtkichlari bo‘lgan ignalardan 
eski halqalar tilchalardan igna o'zagiga tushadi. 2.13-rasmda ushbu 
usulda bajariladigan jarayonning ketma-ketligi keltirilgan. Turtkichsiz 
igna 
3,
ilgakli bort ilgaklari 
1, 2
orasiga kirib, dastlabki tugallashga 
ko‘tarilganda tilcha 
4
da bortning oxirgi halqa qatori halqa 5 larini 
tutib turadi (2.13a-rasm).
28

---

Keyinchalik bort ilgaklari 
1, 2
mashina markazi bo‘ylab ort tomon- 
ga qaytma harakatlanadi va shu bilan 
birga yana biroz ko‘tarilishi hisobiga 
tugallanmagan halqalar 
6
dan ozod 
bo ‘ladilar, buning natijasida tu rt­
kichsiz ignalarda (2.136-rasm) tugal­
lanmagan halqa 
6
va biroz pastroqda 
esa eski halqa 5 qoladi.
Ignani yuqoriga yo‘naltiruvchi 
pona bo‘yicha to ‘liqmas tugallash 
balandlikka ko‘tarilishida eski halqa