O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi qarshi davlat universiteti egamberdiuev muhammad orziqulovich

 
 
 
-5
0
5
10
15
20
25
30
35
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
2
4
Соат
Т
ем
пе
рат
ур
а
1
2
3
4
-5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Ой
Т
ем
п
ер
ат
ур
а
1
2
3

---

38 
3. To‘g‘ri quyosh radiatsiyasining intensivligi. Insolyatsiya. 
Yer sirtidagi biror yuzga to‗g‗ri keladigan quyoshning nuriy energiyasining oz yoki 
ko‗pligini belgilashda quyosh radiatsiyasining intensivligi tushunchasidan foydalaniladi. 
Quyosh nurlariga tik joylashgan 1 
sm
2
sirtga 1 
min
da tushuvchi quyoshning nuriy 
energiyasini to‗g‗ri quyosh radiatsiyasining 
intensivligi
deb aytiladi. 
To‗g‗ri quyosh radiatsiyasining muayyan gorizontal yoki og‗ma sirtga tushishi 
insolyatsiya 
deyiladi [32]. Insolyatsiyaning kattaligi muayyan sirtga tushuvchi nurlarning 
tushish burchagiga va to‗g‗ri quyosh radiatsiyasining intensivligiga bog‗liq. To‗g‗ri quyosh 
radiatsiyasining quyosh nurlariga tik sirtdagi intensivligini 
S 
xarfi bilan, Quyosh zenitda 
bo‗lmaganda to‗g‗ri quyosh radiatsiyasining gorizontal sirtdagi intensivligini 
,
S
xarfi bilan 
belgilaymiz. 
Endi 
S va 
,
S
orasidagi bog‗lanishni chiqaramiz.Faraz qilaylik, quyosh nurlari 
gorizontal sirtning kesimi 
AS
ga teng qismiga tushayotgan bo‗lsin. (2.9-rasm). Quyoshning 
gorizont bilan xosil qilgan burchak masofasini quyosh balandligi deb yuritiladi va 
bilan 
belgilanadi. 2.5-rasmdan foydalanib ayta olamizki, quyosh nurlariga tik 
AV
sirtga muayyan 
vaqtda qancha nuriy energiya tushsa, 
AS
sirtga xam o‗shancha energiya tushadi.