Инсон капитали бозори иқтисодиётнинг инновацион ривожланишини белгиловчи омил сифатида

“Iqtisodiyot va innovatsiontexnologiyalar” ilmiyelektronjurnali. № 4, iyul-avgust, 2019yil 
94 
4/2019 
(№
 
00042)

 
http://iqtisodiyot.tsue.uz
 
МДҲ давлатлари ичида Россия 45- (38,76), Украина 50- (37,62), Арманистон 59- 
(35,65), Грузия 68- (34,39), Қозоғистон 78- (31,50) ўринни эгаллаган [10].
Инсон капитали бозори ўзига хос специфик жиҳатларга эга бўлиб, у номоддий 
ва меҳнат бозорининг таркибий элементи ҳисобланади. Агар меҳнат бозорини 
меҳнатга бўлган талаб ва таклиф нуқтаи назаридан баҳолаш мумкин бўлса, инсон 
капитали бозорини баҳолаш анчагина мушкул вазифа, чунки бунда аҳолининг 
маълумот даражаси, таълим муассасаларининг битирувчилари сони 
(Расм 1.),
ихтиро 
учун патентларга, илмий ишланмалари натижаларини қўлланилганлиги бўйича 
сертификатларга эга бўлган юқори малакали мутахассислар сони
 (Расм 2.),
уларнинг 
илмий даражага эга эканлиги 
(Расм 3.) 
каби бирмунча тор кўрсаткичлар таҳлил 
этилади. 
Макродаражадаги инсон капитали кўрсаткичларини қуйидаги билвосита 
маълумотлар билан ҳам ифодалаш мумкин: таълим, фан ва инновацион фаолият, 
рақамли иқтисодиёт соҳасидаги билимларнинг такомиллашуви. 
Инсон капиталини амалда қўллаш жараёнини инсон капитали бозори 
субъектларининг ўзаро муносабатлари соҳаси сифатида тасаввур қилиш мумкин. 
Бунда таклиф томондан юқори малакали мутахассислар, муҳандислар, ихтирочилар 
майдонга чиқса, талаб томондан инновацион жараённинг асосий қатнашчилари 
ҳисобланган инновацияга йўналган ташкилотлар, корхоналар, илмий-тадқиқот 
лабораториялари, технопарклар чиқадилар. Инсон капитали бозоридаги ўзаро 
муносабатлар предмети эса кишиларнинг ноёб қобилиятлари, ижодий тафаккури, 
янгиликлар яратишга йўналган билимлари ҳисобланади.
0
100
200
300
400
500
600
700
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2014
2015
2016
2017
Ўрта махсус, касб-ҳунар
таълими
муассасаларининг
битирувчилари сони
Олий таълим
муассасаларининг
битирувчилари сони