Labaratoriya ishi №8 Rezina sifatini aniqlash. I. Laboratoriya ishini bajarishdan maqsad

Qattiqlik 
deganda, materialning sirtiga boshqa qattiq materialning botish yoki 
tirnashiga ko‘rsatiladigan qarshiligi tushuniladi.
Rezina buyumlarning qattiqligi har xil shakldagi boshqa bir (o‘tkir) 
materialning ularga juda qattiq botish chuqurligi bilan o‘lchanadi. 
1-rasm. Rezina buyumlarning qattiqligi aniqlash.
Rezinaning cho‘zilishdagi mustahkamligi, nisbiy va qoldiq uzayishi.
Rezinaning asosiy deformatsion va mustahkamlik xossalariga plastiklik va 
elastiklik xossalari, cho‘zilishga qarshi mustahkamligi, cho‘zilishdagi nisbiy 
uzayishi, cho‘zilishdagi qoldiq uzayishi, berilgan uzayishdagi nisbiy kuchlanish va 
boshqalar kiradi. 
Rezina buyumlarga o‘zgarmas kuchlanish ta’sir etishidan boshlab buyumning 
yaroqsiz bo‘lishigacha (buzilishi) ketgan vaqt uning shu vaqt ichidagi 
mustahkamligi
yoki 
uzoqqa chidamliligi 
deyiladi. 
Avtomobil shinalarini ta’mirlashda ishlatiladigan rezinalar mexanik 
xususiyatlarining asosiy ko‘rsatkichlari 

---

2-rasm.
 Yuklanish miqdori 
P 
ning shinaning ish muddati 
τ
sh
 ga ta’siri. 
 
Qattiqligiga ko‘ra rezinalarning guruhlarga bo‘linishi 
Kauchuk molekulasida mustahkam bo‘lmagan bog‘lanishlar borligi tufayli 
havodagi kislorod xona haroratida ham polimer bilan reaksiyaga kirishib, uning 
eskirishiga sabab bo‘ladi. Shuning uchun vaqt o‘tishi bilan rezina o‘z xossalarini 
yo‘qotadi, mo‘rt bo‘lib qoladi va buyumlarda yoriqlar paydo bo‘ladi.
Eskirish jarayoni issiqlik ta’sirida, yorug‘likda, kislotada, ishqor, neft 
mahsulotlari ta’sirida tezlashadi. Kauchuk va vulkanizatlar, barcha to‘yinmagan 
birikmalar kabi, turli xil kimyoviy o‘zgarishlarga moyil bo‘ladi. Rezina buyumlar 
ishlatish va saqlash jarayonida uzluksiz ravishda oksidlanadi. 
Uzoq muddat oksidlanish jarayonida rezinadagi barcha o‘zgarishlar 
majmuyiga