Mutaxassislarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti pedagogika va psixologiyasi

13-eng muhim ma’lumot. Do’st o’z joniga qasd qilishning oldini oladi. 
G’amxo’r, mehribon do’stga ko’p narsa bog’liq. U suitsidentning hayotini qutqarib 
qolishi mumkin. 

---

102 
Ana endi tasavvur qil, do’stlaringdan bittasi senga sirlarini aytdi – masalan, 
o’zini o’ldirmoqchi ekanligini. Agar u senga ishonmaganda, sen bilan sirlarini 
o’rtoqlashmagan bo’lardi. Do’stingni senga aytishidan maqsad, aynan o’lishni 
xohlamaganligidandir. U senga ishongani uchun murojaat qilgan: uni faqat sen 
tushunasan. 
Ota-onalar nimalarni ko’rishlari mumkin 
– birinchi o’rinda kayfiyat, 
ovqatlanish, uyqu, o’z tashqi ko’rinishiga munosabatning o’zgarishi, yolg’izlanish, 
o’lim mavzusiga qiziqish (shu mavzuda uyda adabiyotlarning paydo bo’lishi, 
internetdagi yozishuvlar), to’garaklarga, maktabga (shuningdek, sayrlarga) borishni 
istamaslik, sog’liqning jiddiy o’zgarishi (tez-tez shamollash, bosh og’rig’i).
Pedagoglar nimani ko’rishadi – 
tashqi ko’rinishdagi o’zgarish, doimiy va 
sinfdan tashqaridagi faoliyatda yakkalanib qolish, qobiliyatining pasayishi, maktab 
anjomlarini ayamasdan munosabatda bo’lish (ilgari boshqacha bo’lgan), tez-tez 
sayrga chiqish (belgilangan darslarga qatnashmaslik), keskin va bekordan-bekorga 
tutaqib ketish, yolg’izlik, inqirozga oid erkin mavzudagi insholar yoki gumanitar 
yo’nalishdagi darslarda mulohaza yuritish va boshqalar. 
Tengdoshlari nimani ko’rishadi – 
yolg’izlanish, kayfiyatning birdan tushib 
ketishi, yuqori agressivlik, autoagressiya, tashqi ko’rinishdagi o’zgarish, o’lim 
mavzusiga qiziqish, ma’yuslik, qiziqishlarning o’zgarishi va boshqalar.

Yuqorida aytib o’tilganlardan tashqari o’smirning kundaligi, insholari, she’rlari 
internetdagi jonli jurnal ma’lumotlar manbai bo’lishi mumkin. 

---

103