“Uzacademia” scientific-methodical journal

“UzACADEMIA” scientific-methodical journal
42 
www.academiascience.uz
Yangi ta'lim standartlari doirasidagi o'qish kompetentsiyasi umum insoniy ta'lim 
harakatlarini 
anglatadi 
va 
uni 
shakllantirish 
vositalaridan 
biri 
AKT 
texnologiyalaridan foydalanish hisoblanadi. Rivojlangan o'qish qobiliyatiga ega 
o‘quvchi nimani o'qishni biladi, qanday qilib o'qishni biladi, badiiy texnika haqidagi 
g'oyalarga, uning didi va hissiyotlariga qarab. O'quvchining kompetentsiyasi, 
adabiyotni idrok etish madaniyati, badiiy matnning obrazli mohiyatini tushunishga 
asoslanadi va og'zaki obrazlar tilini egallashni, asosiy adabiy tushunchalar tizimidagi 
yo'nalishni o'z ichiga oladi. 
K. D. Ushinskiy quyidagilarni ta'kidlab o'tdi: «Bolaga beshta noma'lum so'zni 
o'rgating, u uzoq vaqt va behuda behuda azob chekadi; ammo yigirma shunday so'zni 
rasmlar bilan bog'lab qo'ying - va bola ularni tezda bilib oladi. " Ushbu vazifani 
amalga oshirish uchun zamonaviy axborot texnologiyalari keng imkoniyatlarga ega, 
faqat o'qituvchilar ma'lum yoshdagi o'quvchilar tomonidan materialni qabul 
qilishning psixologik xususiyatlarini hisobga olishlari kerak. 
Mashhur pisixolog olim K. D. Ushinskiyning fikrlariga qo‘shimcha qilgan holda 
shuni aytishim mumkinki bolalarga rasmlar va ilusturatsiyalarni elekrton doskalar 
yordamida ko‘rsatsak, birinchidan bolalarni diqqatini tortishga, ikkinchidan o‘qituchi 
uchun dars o‘tishni qulay shaklda bo‘lishini taminlaydi. Shu o‘rinda shuni ham aytib 
o‘tish joyizki, bolalarga faqat zamonaviy texnalogiyalar haqida emas unga qo‘shib 
kitob o‘qish savodxonligini ham shaklantirishimiz maqsadga muofiq deb o‘ylayman. 
Shu o‘rinda ushbu olimning fikrlarini misol tariqsida aytib o‘tsam. 
L.V.Zankov fikriga ko'ra boshlang'ich umumiy ta'lim dasturida maktab 
o'quvchilarining umumiy rivojlanishida adabiyotning o'rni beqiyos. Adabiyotga 
oshno bo‘lish ma'naviy-axloqiy g'oyalarni rivojlantirishga, estetik tushunchalarni 
shakllantirishga, bolaning shaxsini shakllantirishga yordam beradi. Badiiy o'qish 
jarayonida olib borilgan ishlarning natijasi aqlli shaxsni tarbiyalash bo'lishi mumkin.
Yuqoridagi fikrlardan kelib chiqqan xolda shuni ayishim mumkinki,biz 
o'qituvchilar zamon bilan hamnafas bo'lishimiz, barcha o'zgarishlarni kuzatib 
borishimiz, o'quvchilarimizga yaqin bo'lishimiz va ular bilan hamnafas bo'lishimiz 
kerak va shu bilan birgalikda bolalarga boshlang‘ich sinfdan boshlab o‘quvchilarga 
komputer savodxonligi yaxshi shakllantirib undan to‘g‘ri maqsadlarda 
foydalanishlarini uqtirgan xolda darslarimizda zamonaviy texnalogiyalardan samarali 
foydalanishimiz, o‘quvchilarni darsga bo‘lgan qiziqishini yanada ortiradi deb 
o‘ylayman.