Маьрузалар курси

М
е.ж.
 

 

Т
4
,
(8.3) 
бунда 

5,67

10
-8
-Больцман доимийси, Вт

(м
2

К
4
); Т-абсолют ҳарорат, К. 

---

қора жисмни нурлантирилаши фақат унинг ҳароратига боғлиқ бўлиб, уни пропорционал. 
Бу тўла нурланишни оқими ҳароратни тўртинчи даражадаги абсолют қийматига боғлиқ 
дегани. 
Винни силжиш қонуни қора жисмни нурланишини спектридаги максимум холати 
ва қиздириш ҳарорати ўртасидаги алоқани ўрнатади: 

max.
T 

 C,
(8.4) 
бу ерда: 

max.
-қора жисмни нурланиш спектридаги максимумга мос тўлқин узунлиги, нм; 
C-Вин доимийси, нм

К (С

2898

10
3
). 
Охирги тенгламадан келиб чиқадики, қора жисмни ҳарорати ошган сари нурланиш 
максимуми спектрни қисқа тўлқинлироқ қисмига силжийди. 
Кўриб чиқилган қонунларни таъсири турли ҳароратларгача қиздирилган жисмни 
нурланишини спектрал зичлигини функциясини ўзгаришида намоѐн бўлади (расм 8.1). 
Аммо, спектрни одам кўзи кўрадиган ху дудга тўғри келадиган қисми жуда кичик. 
1000
о
К-гача қиздирилганда кўринадиган нурланиш йўқ. Ҳарорат оширилган сари 
қора жисмни нурланишини нурли ФИК-и тез кўпаяди ва тахминан 6500
о
К-да максимум – 
14,5%-га етади. Бунда нурланиш максимуми спектрни кўринадиган худудида бўлади. 
Ҳароратни оширилишини давом эттирилса нурланиш
Расм . қора жисмни турли ҳароратдаги нурланиш спектрлари. 
Расм 8.1. қора жисм нурланишини нур ФИК-ини ҳароратга боғлиқлиги. 
максимуми Вин қонунига биноан спектрни ультрабинафша худудига силжийди. Натижада 
нурли ФИК пасаяди. 
Иссиқлик нурлантиргичлар ролини бажарувчи реал жисмлар механик мустаҳкамлигини 
бузилиши сабабли 6500
о
К-ча қиздирилиши мумкин эмас. Масалан, қаттиқ вольфрамни 
нурланиши учун нурли ФИК 8,1%-дан оша олмайди, вольфрамли қиздирилувчи 
лампаларни реал ФИК-и 3,5%-дан ошмайди. 
Шу билан бирга иссиқлик нурлантиргич - инфрақизил нурланишни юқори 
эффектив манбааси. Ш.қ., қиздирилувчи лампаларни ҳам ѐритиш учун, ҳам технологик 
жараѐнларда инфрақизил нурлантириш учун қўллаш мумкин. 
қиздирилувчи лампалар ва уларни асосий характеристикалари. қиздирилувчи лампалар 
ҳамма сохаларда қўлланилади. Баъзиларида тиниқ колбалардан ташқари, қиздирувчи 
жисмни кўришни қийинлаштирадиган ѐритилганлигини камайтириш учун сутли, опалли 
ѐки хиралантирилган колбалардан фойдаланилади. Аммо бундай колбаларда нур оқимини 
20%-гача йўқотилади. Баъзи лампаларда колбани ички сиртига кўзгули ѐки диффузли 
чанглатиш кўринишида таййерланган қайтаргич кўзда тутилган 

---