Ўқув фанининг долзарблиги ва олий касбий таълимдаги ўрни

n
j
o
y
i
T
a
s
h
k
i
l
t
o
p
g
a
n 
y
i
l
i
A
'
z
o 
m
a
m
l
a
k
a
t
l
a
r 
s
o
n
i
S
h
u
n
d
a
n 
r
i
v
o
j
i
a
-
n
a
y
o
t
g
a
U
s
t
a
v 
k
a
p
i
t
a
l
i
S
h
u
n
d
a
n 
t
o
'
l
a
n
g
a
n
i
L
o
y
i
h
a
l
a
r
n
i
M
o
l
i
y
a
l
a
s
h
t
i
r
Mlrd dollar

---

n
A
m
e
r
i
k
a
l
a
r
a
r
o 
t
a
r
a
q
q
i
y
o
t 
b
a
n
k
i 
(
A
T
B
)
, 
V
1
9
5
9
4
6
3
0
1
0
1
, 
0
4
, 
3
1
3
, 
6 
A
f
r
i
k
a 
t
a
r
q
q
i
y
o
t 
b
a
n
k
i 
(
A
f
T
B
)
, 
A
b
i
d
1
9
6
3
7
7
5
1
2
9
, 
7 
2
, 
0
2
, 
6
O
s
i
y
o 
t
a
r
a
q
q
i
y
o
t 
b
a
n
k
i 
(
O
T
B
)
, 
M
a
1
9
6
5
6
1
4
5
4
7
, 
0 
3
, 
0
5
, 
4
AfTB tashkil topgan paytda unga a'zo mamlakat sifatida faqat Afrika qit'asidagi mamlakatlar kirishi 
belgilab qo'yilgan edi. Biroq, keyinchalik bankning moliyaviy resurslari bazasini shakllantirishda muammolar 
vujudga kelganligi sababli rivojlangan mamlakatlarni a'zo boiishiga ruxsat berildi. 
Xalqaro valyuta va kredit tashkilotlari ichida 
Xalqaro hisob kitoblar 
banki (Bazel) alohida o'rin tutadi. 
HHKB 1930 yilda oltita mamlakat (Belgiya, Buyuk Britaniya, Germaniya, Italiya, Fransiya va Yaponiya) ning 
hukumatlararo Gaga shartnomasi va shu mamlakatlarning konventsiyasi asosida Shveytsariyada tashkil etildi. 
XHKB dunyodagi barcha banklar uchun kapitalning yetarliligi bo'yicha xalqaro talablarini ishlab chiqadi 
va amaliyotga joriy etadi. Masalan, XHKB banklar kapitalini ularning riskka tortilgan aktivlariga nisbatan umumiy 
kapitali bo'yicha 0, 08 va asosiy kapitali 0, 04 bo'yicha koeffitsiyent bo'lishi zarurligi belgilagan. 
O'zbekiston Respublikasi Markaziy banki aynan shu talablarni, mos ravishda 0, 05 va 0, 1 koffitsiyentda 
o'rnatgan. Xususan, malakatimiz tijorat banklari banklarida ushbu talab yuqori darajada bajarilayotganligini 
Prezidentimiz Islom Karimov alohida e'tirof etib: "Banklarimiz kapitalining yetarlilik darajasi 23 foizdan oshadi. 
Bu esa banklar monitoringi bilan shug'ullanadigan xalqaro Bazel qo'mitasi tomonidan belgilangan xalqaro 
standartlardan qariyb 3 barobar ko'pdir
100
" deya ta'kidladilar. 
XHKB-markaziy banklarning banki. XHKBga uning ustavi bo'yicha ikkita asosiy vazifa qo'yilgan. 
Birinchisi, markaziy banklar o'rtasida o'zaro aloqalarni rag'batlantirish, xalqaro moliyaviy operat-siyalarni amalga 

---

oshirishga qulay muhit yaratish; ikkinchidan, unga a'zo mamlakatlar o'rtasida xalqaro kredit va boshqa 
operatsiyalarni amalga oshirishda bank-agent yoki bank-depozitariy sifatida faoliyat yuritadi. 
XHKBning asosiy moliyaviy resurs manbasi Markaziy banklarning qisqa muddatli (asosan 3 oy muddatga) 
depozitlari yoki oltinlari hisoblanadi. Aktiv operatsiyalari sifatida bankning Markaziy banklarga xorijiy 
valyutalarda beradigan kreditlarini ta'kidlash mumkin.