НАУЧНО-ПРАКТИЧЕСКАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ С МЕЖДУНАРОДНЫМ УЧАСТИЕМ
130 Проблемы биологии и медицины, 2018, №3,1 (103)
ЭХИНОКОККОЗ КАСАЛЛИГИНИНГ ТАР
Қ
АЛГАНЛИГИ ВА ОЛДИНИ ОЛИШ
ЧОРА-ТАДБИРЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
Расулов Ш.М., Матназарова Г.С., Разиков Ф.
Тошкент тиббиёт академияси
Эхинококкоз дунё бўйича кенг тар
қ
алган касалликдир. Статистик маълумотлар бўйича энг кўп зарарланадиган
а
ҳ
оли ва
ҳ
айвонлар жанубий мамлакатлар: Жанубий Америка, Австралия ва Янги Зеландия, Шимолий Африка, Жану-
бий Европа кейингилари А
Қ
Шнинг жанубий
қ
исми, Япония, Хиндистон ва Россиядир. Айни
қ
са чорвачилик ривожланган
барча
ҳ
удудларда – Шимолий Кавказ, Казказорти,
Қ
озо
ғ
истон,
Қ
ир
ғ
изистон, Ўзбекистон, Молдовада касалланиш 100
минг а
ҳ
олига 1,37 – 5,85ни ташкил этади. Ўзбекистонда эхинококкоз бўйича йилига 1,5 мингдан орти
қ
жарро
ҳ
лик ама-
лиётлари ўтказилади. Энг кўп учрайдиган ва диагностика учун
қ
ийин бўладиган паразитар кассаликлар ичида эхинокк-
козга ўхшаши йў
қ
. Тад
қ
и
қ
от ма
қ
сади. Эхинококкоз касаллигининг тар
қ
алганлигини ани
қ
лаш ва олдини олиш чора-
тадбирларини такомиллаштириш. Тад
қ
и
қ
от материали ва усули. Республика ДСЭНМ паразитология бўлимининг рас-
мий маълумотлари ва
ҳ
исоботлари. Тад
қ
и
қ
от ишида эпидемиологик ва статистик усуллардан фойдаланилди.
Тад
қ
и
қ
от натижалари. Республикамиз бўйича 1991 йили 455 нафар ани
қ
ланган бўлиб, 100000 а
ҳ
олига нисбатан (1,8)
ни ташкил
қ
илган, 1996 йили 370 (1,6), 2001 йили 1252 (5,0), 2006 йили 1518 (5,73), 2011 йили 1540 (5,7), 2016 йили 782
(2,5) рўйхатга олинган. Жами шу йилларда рўйхатга олинган касалланганларнинг энг кўпи Бухоро,
Қ
аш
қ
адарё,
Фар
ғ
она, Сурхондарё вилоятларига тў
ғ
ри келди, Наманган, Самар
қ
анд, вилоятларида ўртача, Сирдарё, Навоий, Ан-
дижон вилоятларида эса энг кам касалланиш кўрсаткичлари
қ
айд этилган. Эхинококкознинг тар
қ
алишида му
ҳ
им эпи-
демиолгик омил а
ҳ
олининг зичлиги ва уй
ҳ
айвонларининг кўплигидир. А
ҳ
оли зич жойлашган
ҳ
удудларда зарарланиш
кўрсаткичи 30-150 ва ундан кўпро
ққ
а етади. Эхинококкознинг уй бекалари орасида тар
қ
алиши кўпаймо
қ
да. Чунки аёл-
лар уй
ҳ
айвонларини парвариш
қ
илишда ва ов
қ
ат тайёрлаш ва
қ
тида шахсий гигиена
қ
оидаларига риоя
қ
илмаслиги
натижасида касалликни ю
қ
тириб олади. Эхинококкоз билан касалланишнинг олдини олишда
қ
уйдаги тадбирларни
амалга ошириш керак: 1. Хизматчи ва хонаки итларни эхинококкозга текшириш. Эхинококкоз ани
қ
ланган
ҳ
айвонларни
даволаш, дайди итларни эса йў
қ
отиш. 2. Моллар сўйилиши устидан ветеринария - санитария назоратини кучайтириш,
эхинококк пуфакчалари топилган
ҳ
айвонлар ички органларини йў
қ
отиш. 3. Итларни эхинококк пуфакчалари бўлган жи-
гар, ўпка каби гўшт ма
ҳ
сулотлари билан ов
қ
атлантирмаслик. Итлар билан бўлган муло
қ
отдан сўнг
қ
ўлларни яхшилаб
совунлаб ювиш керак. 4. Одамларда ани
қ
ланган эхинококкоз
ҳ
олатларини эпидемиологик текширувдан ўтказиш ва
касаллик манбаларини ани
қ
лаш. Хулоса. А
ҳ
олини
ҳ
аёт ва ме
ҳ
нат шароитларини тў
ғ
ри ташкил
қ
илиш. Санитария-
эпидемиологик осойишталигини таъминлаш, санитария-о
қ
артирув ишларини ўтказиш бу кўрсаткичларни пасайишига
ёрдам беради. Ўзбекистонда эхинококкоз бўйича эпидемиологик
ҳ
олат етарли даражада ўрганилмаганлигича
қ
ол-
мо
қ
да. Эхинококкознинг замонавий эпидемиологик хусусиятларини ўрганиш республикада кейинги илмий излани-
шларни талаб
қ
илади. Ю
қ
орида
қ
айд
қ
илинган маълумотлар эхинококкознинг эпидемиологик хусусиятларини ўрга-
нишни та
қ
озо
қ
илади.
Do'stlaringiz bilan baham: |