Ozbekiston respublikasi oliy va

100 
v 
;
Bu mulohazalarga ko'ra quyidagi qoidani ifodalash mumkin.
I l l

---

Qoida. Butun sonni o'nli kasrga bo'lish uchun bo‘luvchidagi o'nli 
kasrni butun songa aylantirish kerak. Buning uchun bo *luvchining vergul 
oxiriga suriladi va necha xona surilgan bo 'Isa, bo 'luvchining о 'ng tomoniga 
shuncha nol qo'yiladi hamda butun sonni butun songa bo'lish kabi 
bajariladi.
Misol.
351:2,7=3510:27=130,
25:6,25=2500:625=4.
3) 
0 ‘ nli kasrni o ‘ nli kasrga bo‘lish. Bu holda ham o'qituvchi 
o'quvchilarga kasrni kasrga boiishning umumiy qoidasini takrorlab, 
so‘ ngra o'nli kasrlami oddiy kasrlaf holiga keltirib, kasriarni o'zaro 
boiish usulidek ko'rsatishi maqsadga muvofiqdir.
V ,
1 
B < 1
7 7
8 5 1
3 7
8 5 1
1 0
8 5 1 - T 7
M 1 . T 7
0 7
Masalan: 
8,51 . 3,7 = щ
= — . 37 = 85,1. 37 = 2,3.
Bu misolni yana bunday yechib ko'rsatish ham mumkin:
8,51 : 3,7 = 8,51: 37 = (8,51 • 10) :$7 = 85,1: 37 = 2,3.
Yuqoridagi misollardan ko'rinadiki, o'nli kasrni o'nli kasrga boiish 
uchun boiuvchida qancha kasr xonasi boisa, boiinuvchi va bo'luv- 
chidagi vergullarni shuncha xona o ‘ ng tomonga suramiz, natijada 
boiuvchi butun songa aylanadi.
Buning natijasida boiinuvchi va boiuvchi bir xil marta ortgani 
uchun boiinma o ‘zgarmaydi.
14-§. Oddiy kasrni chcksiz davriy kasrga aylantirish
2,73 o'nli kasr berilgan boisin. Agar kasrning o ‘ng tomonidagi 
qismiga istalgancha nollar yozib qo'yilsa, uning qiymati o'zgarmaydi. 
2,73=2,730=2,7300=...=2,7300...0. Shuningdek, 2,73 kasrni cheksiz ko‘p 
nollari boigan o ‘ nli kasr ko'rinishida yozish mumkin. Masalan, 
2,73=2,73000... . Bu yerda verguldan keyin cheksiz ko'p o'nli xonalar 
mavjud. Bunday o'nli kasr cheksiz o ‘nli kasr deyiladi.
Istalgan oddiy kasrni cheksiz o'nli kasr ko'rinishida yozish mumkin. 
Masalan, 3/14 sonini olib, uning suratini maxrajiga b oiib ketmi-ket 
o'nli xonalarni hosil qilamiz. Bunda istalgan natural sonni barcha o'nli 
xonalari nolga teng b oigan cheksiz o'n li kasr ko'rinishida yozish 
mumkinligini qayd qilib o'tamiz.