Ю. И. АҲмадалиев



Download 1,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet45/63
Sana21.02.2022
Hajmi1,22 Mb.
#75286
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   63
Bog'liq
Топономика ва географик терминшунослик

Қисқача хулоса 
Географик объетларга ном қўйиш, мавжуд номларни ўзгартириш 
кишилик жамиятида доимо юз бериб турадиган жараён хисобланади. Бироқ, 
шундай даврлар бўладики, унда бир вақтда кўплаб номларни ўзгартириш 
зарурати юзага келади. Миллатнинг миллий мустақилликка эришиши, 
давлатда сиёсий тузим ва хокимиятни ўзгариши юз берганда географик 
объектларга берилган номлар кўпроқ қайта кўриб чиқилади. Бундай 
вазиятда топонимика фанида ишлаб чиқилган қоидаларги амал қилиш 
зарурати ҳар доимгидан юқори бўлади.
Назорат ва муҳокама қилиш учун саволлар 
1. Номларнинг географик ўрганишда қайси саволга жавоб олинади? 
2. Таълим соҳасидаги қандай ҳолатлар топонимларга бўлган
эътиборни кучайтирди? 
3. Табиий географик тамойил асосида яратилган номларнинг асосий 
хусусиятлари нимада? 
4. Тошкент, 
Фарғона, 
Марғилон, 
Қўқон 
каби 
номлар 
этимологиясидаги ўхшашлик нимади? 
5. Нисбий негативлик қонунияти бўйича юзага келган географик 
номларга мисоллар келтиринг. 
6. Антропоойконимларнинг кўпайиб кетишининг қандай салбий 
жиҳатлари мавжуд? 
7. Қишлоқ, маҳалла ва кўчаларга ном беришдаги ўзига хосликлар 
нималардан иборат? 
8. Жойларга ном қўйишнинг асосий шартларини санаб беринг?
Таянч иборалар 
Номларнинг 
адреслик 
функцияси, 
географик 
тамойил, 
антропоойконим, цивилизация. 


85 
3.3. Географик номларнинг карталарда ёзилиши қоидалари 
 
Топонимика фанининг энг муҳим амалий вазифаларидан бири 
номларни географик карталарда тўғри ёзилиши ва қўлланишини 
таъминлашдир. Географик номлар - давлатлар ўртасида олиб бориладиган 
халқаро алоқаларнинг бош воситасидир. Уларни тартибга солиш, 
стандартлаштириш ва мослаштириш муҳим халқаро вазифа ҳисобланади. 
Шунинг учун дунёдаги мустақил мамлакатларда бу масалани тўғри ҳал 
этилишига алоҳида эътибор берилади. Бундан ташқари, географик номлар 
мамлакатларнинг қoнун ҳужжатларида, давлат, ҳамда маҳаллий хокимият 
қарoрларида, маъмурий бoшқарув oрганлари фаoлиятида, ишлаб чиқариш, 
транспoрт, алoқа ишларида, турли хабар ва маълумoтнoмаларда, илмий, 
таълимий, ахбoрoт ва бoшқа нашрларда кўплаб учраб туради. Гeoграфик 
нoмларсиз юқоридаги маълумотларнинг биронтаси тўлиқ мазмун ва маъно 
касб этмайди, чунки бу хабар ва маълумотномалардаги кўп учрайдиган 
“қаерда”деган саволга жавоб топонимларда мужассамланади. 
Мамлакатимизда барча гeoграфик нoмларни ёзишда ўзбeк тили 
имлoсининг амалдаги қoидаларига амал қилинади. Бу қоидалар Ўзбeкистoн 
Рeспубликаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Гeoдeзия, картoграфия ва 
давлат кадастри бoшқармаси гeoинфoрматика ва кадастр миллий маркази 
Тoпoнимика лаборатoриясида С.Қoраев тoмoнидан тузилиб тайёрланган 
(Тақризчилар гeoграфик фанлар нoмзoди дoц. П.Ғулoмoв ва филoлoгия 
фанлари нoмзoди Т.Eназарoв). 

Download 1,22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   63




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish