A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

8.4. Rasmiy hujjatlar va ushbu davr to‘g ‘risidagi adabiyotlar
Turkiston o'lkasining rus m ustam lakachiligi va s h o 'ro hukm ronligi 
davrida kechgan m azlum ona hayoti tarixiy-ilm iy ad ab iyo tlarda, qay 
nuqtayi nazardan bo'lm asin, harholda, nisbatan to 'la ro q ifoda etilgan, 
deyish m um kin. Bu adabiyotlarni m azm un va m ohiyat e ’tibori bilan 
to 'rt daviga ajratish to 'g 'ri bo'ladi. Birinchi davr, asosan 1917-yilgacha 
yozilgan tad qiqotlam i, ikkinchi davr 20—50-yillarda, uchiinchi davr esa 
50-yildan to 80-yillar birinchi yarmiga qadar yaratilgan asarlam i qam rab 
oladi. T o 'rtin ch i davrga oid adabiyotlar tarixshunoslikda «qayta qurish» 
d eb n om o lg a n 8 0 -y illa rn in g ik k in c h i y a rm id a n to O 'z b e k is to n
Respublikasining mustaqillikka erishguniga qadar va m ustaqillik yillarida 
vujudga kelgan asariar m ajm uidan iboratdir.
249

---

8.5. «Turkiston to‘plami»
Alisher Navoiy nomidagi O 'zbekiston Milliy kutubxonasining nodir 
n ashr va qoMyozmalar fondida 594 jilddan iborat («Т уркестанский 
сборник*) «Turkiston to'plam i* alohoda aham iyatga ega. U nda 1917 
yilgacha 0 ‘rta Osiyo tarixi, etnografiyasi, iqtisodi, m adaniyati to'g'risida 
noyob m a’lum otlar mavjud. T o 'p lam Turkiston va unga chegaradosh 
M arkaziy O siyo, Sharq m am lakatlari adabiyoti, tarixiga oid davriy 
nashrlardan olingan m aqolalar, ayrim kitoblardan olingan maMumotlar 
jam langan bo'lib, XIX asm ing 70-yillaridan 1916-yilgacha cho p etilgan 
m a’lum otlam i qam rab olgan.
8.6. «Turkiston albomi*
Alisher Navoiy nom idagi O 'zbekiston Milliy kutubxonasida 10 jild, 4 
q ism d an iborat “ T u rk isto n a lb o m i” saq lan ib , u o 'lk a d a yashagan 
xalqlam ing hayoti va turm ushiga oid qim m atli m a’lum otlam i o 'z ichiga 
olgan. U nda 1200 dan ortiq nodir fotorasm lar mavjud. Sharqshunos 
A .L.K un rahbarligida 1871-1872-yillarda yig'ilgan fotorasmlarda qadim iy 
S am arqand yodgorliklari, o'lkada yashagan turli m illatlar hayot tarzi, 
100-110 yil oldingi hunarm andchilik xususuyatlari aks etgan.