1. Metallarning elementar klassik elektron nazaryasi. O`tkazgichlardagi erkin elektronlar. Klassik tasavvurlari

(1.3)
formulaga ko`ra
 
e
elektron zaryadi kattaligining elektr massasi
m
ga nisbatini aniqlash mumkin, 
bu nisbat shunday bo`ladi :
= 
(2.7) 

---

Bu tajribalardan
nisbat uchun
Hozirgi vaqtda elektron zaryadning uning massasiga nisbati uchun quyidagi 
qiymat qabul qilinadi;
 = 5,273*1017

Klassik elektron nazariyada Joul-Lens qonunining tushuntirilishi. 
 Joul-Lens qonuni.
Erkin yugurishning oxirida elektron qo`shimcha 
kinetik enerigiyaga erishadi.Bu energiyaning o`rtacha qiymati 
(1.6)
va 
(3.4)
formulalarga muvofiq: 
 =
E
2
(3.7)
ga teng bo`ladi. 
Elektron ion bilan to`qnashgach, farazimizga ko`ra, yugurish vaqtida olgan 
tezligini to`la yo`qotadi, ya`ni
(3.6)
energiyani kristall panjaraga beradi.Bu 
energiya issiqlik sifatida nomoyon bo`lib, metallning ichki energiyasini orttiradi. 
Har bir elektron bir sekund davomida o`rtacha 
= 
to`qnashishga duch kelib , har bir panjaraga
(3.6)
ga teng energiya beradi. 
Demak, hajm birligidan birlik vaqtda
 =
k
=
(3.8)
issiqlik ajralishi kerak, bunda 
n 
- birlik hajimdagi o`tkazuvchi elektronlar 
soni. 
 
 
 

---

 
 
Klassik elektron nazariya asosida Videman – Frans qonuni 
 

Густав Генрих Видеман R.
Frans

нем. Gustav Heinrich Wiedemann 1827-1902 y.y.
1826-1899 y.y.
Metallarning yuqori elektr o`tkazuvchanliklari bilan birga, yuqori issiqlik 
o`tkazuvchanlikka ega ekanligi tajribadan ma`lum,