To sh k en t axborot texnologiyalari universiteti

4.6. M a’lumotlar kiritish
Ma’lumotlami kiritish
Excel elektron jadvallarida jadval ko'rinishida m a’lumotlarni 
kiritish, o'zgartirish, qayta ishlash, o'chirish va saqlash kabi amallarni 
bajarish mumkin. Ushbu darsimizda amallaming eng oddiysi, ya’ni 
m a’lumotlar kiritishni ko'rib chiqamiz:
— Talab qilinayotgan katakka «sichqoncha» chap tugmasini bosing 
va klaviaturadan raqam yoki matn kiriting;
— Kiritish jarayonida barcha turdagi m a’lumotlar formula satrida 
aks ettiriladi;
— Kiritishni yakunlash uchun 
Enter 
tugmasini bosing.
Hujjatlar bilan ishlashda ko'pincha xato yozilgan m a’lumotlami
bekor qilish zarurati paydo bo'ladi. Xato yozilgan ma’lumotlami bekor 
qilish uchun quyidagi amallarni bajaring:
— Agar kursor faol katakda joylashgan bo'lsa, ya’ni 
Enter 
tugmasi 
hali bosilmagan bo'lsa, kiritilayotgan ma’lumotni bekor qilish uchun 
Esc 
tugmasini bosing;
— Agar ma’lumotlarni kiritish tugallangan bo'lsa, ya’ni 
Enter
tugmasi bosilgan bo'lsa, ma’lumotlarni o'chirish uchun katakni qayta 
faollashtiring va 
Delete 
tugmasini bosing.
Jadval kataklariga ma’lumotlarni kiritishda Excel dasturi raqam, 
matn va sanani avtomatik tarzda farqlaydi hamda moslashtiradi. 
Raqam va sanalarni katakning o'ng tomoniga, matnlami esa chap 
tomoniga tekislaydi.
Formulalar yozish
Elektron jadvallarda ularda saqlanayotgan m a’lumotlar ustida 
hisoblashlar bajarish mumkin. Jadvallardagi ma’lumotlar ustidagi 
barcha hisoblashlar formulalar yordamida amalga oshiriladi. Biror 
katakka formula yozish uchun quyidagi amallarni bajaring:
— Formula yozish kerak bo'lgan katakni belgilang;
— «=» tenglik belgisini kiriting va 10 sonini yozing;
— keyin biror arifmetik amalni kiriting, masalan, ko'paytirish;
— 5 sonini kiriting va 
Enter 
tugmasini yoki formulalar satrida 
joylashgan yashil belgili kiritish tugmasini bosing.
120

---

Ko‘rib turganingizdek, katakda hisoblash natijasi paydo bo‘ladi. 
Shuni aytib o ‘tish kerakki, formulalar satrida qizil belgili bekor qilish 
tugmasi ham mavjud. U formulaga kiritilgan o ‘zgarishlarni bekor 
qiladi.
— Hisoblash natijasi keltirilgan katakni ikki marta bosing;
— Mavjud formulaga «plus 5» qo'shimcha amalini kiriting;
— Shundan so‘ng bekor qilish tugmasini bosing.
Formulaga kiritilgan o'zgartirish bekor qilinadi. Agar yashil rangli
kiritish tugmasi bosilsa, kiritilgan o'zgarish qabul qilinadi.