Б. А. Хасанов, А. А. Хашимов, З. А. Пардаева бухгалтерия ҳисоби

Қисқа муддатли (жорий) мажбуриятлар
73. Қуйидагилар жорий мажбурият ҳисобланади:
73. 1. Ҳисобот кунидан бошлаб 12 ой давомида ҳисоб-китоб 
қилинадиган мажбуриятлар;
73. 2. Мажбуриятларнинг қолган моддалари жорий эмас. 
74. Жорий мажбуриятларнинг тавсифи жорий активлар тавси-
фига ўхшашдир. Кредиторлик қарзи иш ҳақи, солиқлар бўйича 
қарзлар ва бошқа операция харажатлари бўйича қарзлар каби ай-
рим жорий мажбуриятлар жорий активлар ҳисобидан ҳисоб-китоб 
қилишни талаб қилади, чунки субъектнинг одатдаги операцияси 
циклида фойдаланиладиган айланма маблағни ташкил этувчи мод-
далар бўйича мажбурий ҳисобланади. Бундай операция модда-
лари ҳатто ҳисобот вақтидан сўнг 12 ойдан ортиқ давр давомида 
ҳам ҳисоб-китоб қилиниши лозим бўлсада, жорий мажбуриятлар 
ҳисобида тасниф қилинади. 
75. Жорий мажбуриятларга шунингдек банк овердрафтлари, 
тўланадиган дивидендлар, даромад солиқлари, савдо билан боглиқ 
бўлмаган ўзга Кредиторлик қарзлари, фоизларни тўлашни талаб 
қиладиган қисқа муддатли мажбуриятларнинг жорий қисми кира-
ди. Улар ҳисобот кунидан бошлаб 12 ой давомида ҳисоб-китобни 
талаб этсада, операция цикли нуқтаи назаридан жорийлигини 
аниқлаш қийин. 
Узоқ муддатли асосда айланма маблағдан пул билан таъминла-
надиган, фоизни тўлашни талаб қилувчи мажбуриятлар (12 ой да-
вомида ҳисоб-китоб қилинмайдиган мажбуриятлар) узоқ муддатли 
(ножорий) мажбуриятлар ҳисобланади. 

---

195
Қисқа муддатли (жорий) мажбуриятларни қайта молиялаш
76. Ҳисобот санасидан бошлаб 12 ой давомида ҳисоб-китоб 
қилиниши лозим бўлган мажбуриятлар:
76. 1. Дастлабки муддат 12 ойдан кўпроқ бўлса;
76. 2. Субъект мажбуриятни узоқ муддатли асосда қайта молия-
лашни режалаштираётган бўлса;
76. 3. Бу муддао молиявий ҳисобот маъқуллагунга қадар 
тўлдириладиган қайтадан молиялашга ёки тўловлар муддатини 
ўзгартиришга қаратилган битим билан қўллаб-қувватланса, бун-
дай шароитда ножорий мажбуриятлар сифатида тасниф этилиши 
лозим. 
Жорий мажбуриятлардан чиқариб юбориладиган ҳар қандай 
қисқа муддатли қарз миқдори уни тақдим этишни қўллаб-
қувватловчи ахборот билан биргаликда бухгалтерия балансига 
изоҳларда очиб берилиши лозим.