O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulufbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Savol Javob Savol Javob Savol Javob Savol Javob Savol Javob 
1 
A 
31 
C 
61 
A 
91 
C 
121 
A 
2 
B 
32 
D 
62 
B 
92 
D 
122 
B 
3 
C 
33 
A 
63 
C 
93 
A 
123 
C 
4 
D 
34 
B 
64 
D 
94 
B 
124 
D 
5 
A 
35 
C 
65 
A 
95 
C 
125 
A 
6 
B 
36 
D 
66 
B 
96 
D 
126 
B 
7 
C 
37 
A 
67 
C 
97 
A 
127 
C 
8 
D 
38 
B 
68 
D 
98 
B 
128 
D 
9 
A 
39 
C 
69 
A 
99 
C 
129 
A 
10 
B 
40 
D 
70 
B 
100 
D 
130 
B 
11 
C 
41 
A 
71 
C 
101 
A 
131 
C 
12 
D 
42 
B 
72 
D 
102 
B 
132 
D 
13 
A 
43 
C 
73 
A 
103 
C 
133 
A 
14 
B 
44 
D 
74 
B 
104 
D 
134 
B 
15 
C 
45 
A 
75 
C 
105 
A 
135 
C 
16 
D 
46 
B 
76 
D 
106 
B 
136 
D 
17 
A 
47 
C 
77 
A 
107 
C 
137 
A 
18 
B 
48 
D 
78 
B 
108 
D 
138 
B 
19 
C 
49 
A 
79 
C 
109 
A 
139 
C 
20 
D 
50 
B 
80 
D 
110 
B 
140 
D 
21 
A 
51 
C 
81 
A 
111 
C 
141 
A 
22 
B 
52 
D 
82 
B 
112 
D 
142 
B 
23 
C 
53 
A 
83 
C 
113 
A 
143 
C 
24 
D 
54 
B 
84 
D 
114 
B 
144 
D 
25 
A 
55 
C 
85 
A 
115 
C 
145 
A 
26 
B 
56 
D 
86 
B 
116 
D 
146 
B 
27 
C 
57 
A 
87 
C 
117 
A 
147 
C 
28 
D 
58 
B 
88 
D 
118 
B 
148 
D 
29 
A 
59 
C 
89 
A 
119 
C 
149 
A 
30 
B 
60 
D 
90 
B 
120 
D 
150 
B 
 

---

204 
GLOSSARIY 
 
Abraziya – 
suv havzasi qirg‘oqlarining to‘lqinlar ta’sirida emirilishi. 
Absolyut hatolik – 
daryolar, ko‘llar, suv omborlari, qor qoplami, 
muzliklar va boshqa suv obyektlarida kechadigan gidrologik jarayonlar va 
xodisalarning prognoz qilingan va kuzatilgan qiymatlari orasidagi farq. 
Absolyut hatolik gidrologik miqdorning o‘lcham birligida ifodalanadi. 
Akkumulyasiya
– suv havzasida yoki muhandislik inshootida 
suvning, tuzning va eroziya mahsulotlarining to‘planishi. 
Akvatoriya 
– suv havzasi yuzasining qismi. 
Albedo
– ma’lum sirtdan qaytgan radiatsiyaning shu sirtga 
tushayotgan radiatsiyaga nisbati. 
Allyuviy
– daryo o‘zanida oqiziqlarning to‘planishi. 
Anionlar
– manfiy zaryadlangan ionlar. 
Artezian quduqlar
– yer ostidan bosim kuchi bilan otilib chiqadigan 
va suv olish uchun kovlangan quduqlar. 
Avtokorrelyatsiya – 
gidrologik qatorni tashkil etgan miqdorlarning 
o‘zaro korrelyatsiyasi. 
Barqaror bo‘lmagan qor qoplami 
– kuz va qishning boshlarida 
yog‘ib – erib ketadi. 
Barqaror qor qoplami 
– kuz va qishda yog‘ib, bahorgacha saqlanadi. 
Bug‘lanish
– suyuq yoki qattiq holatdagi suvning gaz(bug‘) holatiga 
o‘tishi. 
Daryo
– havzaga yoqqan yog‘inlardan hosil bo‘lgan yer usti va yer 
osti suvlari hisobiga to‘yinib, tabiiy o‘zanda oquvchi suv massalari. 
Daryo boshi
– o‘zan aniq ko‘rinishga ega bo‘lgan va doimiy suv 
oqimi kuzatila
 
boshlanadigan joy
.
 
Daryo havzasi
– yer sirtining daryo sistemasi joylashgan va 
suvayirg‘ich chiziqlari bilan chegaralangan qismi. 
Daryo quyilishi
– daryo ko‘lga, dengizga yoki ikkinchi bir daryoga 
qo‘shiladigan joy. 
Daryo sistemasi
– bosh daryo va uning irmoqlarining birgalikdagi 
nomi. 
Daryo suvayirg‘ichlari
– 
daryolar suv to‘playdigan havzalarni bir­ 
biridan ajralib turishini ta’minlaydi. 
Diffuzion bug‘lanish
– suv molekulalari atmosfyeraga o‘tgach, 
gravitatsion kuchlar ta’sirida yuqoriga ko‘tarila boshlaydi. Ularning o‘rnini 
esa suv yuzasidan yangi ajralgan molekulalar egallaydi.
Digidrol
– ikki oddiy suv molekulasining qo‘shilishi - (N
2
O)
2
Gidrografik to‘r
– ma’lum bir hududdagi daryolar, ularning ir-

---

205 
moqlari, buloqlar, ko‘llar, botqoqliklar, muzliklar, doimiy qorliklar. 
Gidrol
– boshqa molekulalar bilan birlashmagan suv molekulasi - 
H
2
O 
Gidrologik inyersiya yoki tendensiya
-
gidrologik hodisa va 
jarayonlarning o‘zini keltirib chiqargan omillarga bog‘liq holda ma’lum 
vaqt davomida aniq bir qonuniyat asosida takrorlanishi. 
Gidrologik prognoz - 
gidrologik jarayonlar yoki xodisalarni 
“oldindan aytish” yoki “oldindan bilish” ma’nosiga ega.
Gidrologik prognozlar -
daryolar, ko‘llar, suv omborlari, qor 
qoplami, muzliklar va boshqa suv obyektlarida kechadigan gidrologik 
jarayonlar va xodisalarning shakllanish qonuniyatlarini o‘rganish asosida 
ularni oldindan aytish usullari va uslublarini ishlab chiqish hamda 
amaliyotga tadbiq etish bilan shug‘ullanadigan fan tarmog‘i. 
Gidrologik yil
– daryo havzasida namlik zaxiralarining to‘planishi va 
uning sarflanishini qamrab oladigan davr. 
Gidrologik yilnoma
– suv obyektlari rejimi elementlari haqidagi 
ma’lumotlar keltirlgan rasmiy nashr. 
Gidrosfera -
 
Yerning suv qobig‘i 
Gidrosinoptik prognozlar
- 
gidrologik jarayonlar va hodisalarni 
oldindan aytish maqsadida hududdagi mavjud sinoptik vaziyat e’tiborga 
olingan holda ishlab chiqilgan gidrologik prognozlar
. 
Global gidrologik prognozlar
- butun Yer shari miqyosida 
kechadigan gidrologik jarayonlar va xodisalarni oldindan aytish maqsadida 
ishlab chiqilgan gidrologik prognozlar.