8 – jadval
An’anaviy
yondashuv
Shaxsga yo‘naltirilgan
yondashuv
Maqsadga
yo‘naltirish
Dasturni bajarish, bilim,
ko‘nikma va malakaga ega
bo‘lish. Shaxsni avvaldan
belgilab qo‘yilgan xarakte-ristika
bilan tarbiyalash.
Shaxsni o‘z-o‘zini rivojlanti-
rishga sharoit yaratish,
o‘qitish-da uning
individualligiga e’tibor berish,
mahoratini tarbiyalash.
Ustuvorlik Dasturlar,
didaktik
vositalar.
O‘quvchilarning shaxsi, o‘z-
o‘zini baholash, uning
sub’yektiv tajribasini hisobga
olish.
Bosh faktor
O‘rgatish, o‘qitish.
Ta’limot (jarayon) .
Bosh figura
O‘qituvchi
O‘quvchi
Ikkita tajriba
(individual va
tarixiy) ning
o‘zaro ta’siri.
Ijtimoiy-tarixiy tajriba individual
tajribani siqib chiqaradi
Individuallik ijtimoiy tajriba
bilan qo‘shilib ketadi.
Individual tajriba, doimiy
qo‘llash, uni ijtimoiy-tarixiy
tajriba bilan moslashtirish.
Shaxsni
rivojlantirish,
uni
sotsiallashtirish
Normativ faoliyatni egallash
yo‘li bilan
Sub’yektiv tajribani o‘zgarti-
rish orqali sub’yektiv tajribani
shaxsning rivojlanishining
manbai deb qaraladi.
Tamoyillar
(o‘qitish)
Ilmiylik, mantiqiylik, qulaylik,
ko‘rgazmalilik va boshqalar
Hayotni darslarda davom
ettirish. Xursandchilik,
quvonchlilik prinsipini hosil
qilish, erkin va majburiy
bo‘lmaslik prinsipi. Men
191
konsepsiyasi. Tajribaga
tayanish
Metod O‘qitish
-
majburiy
Ta’limda o‘qitish faoliyati
natijalariga shaxsiy sferacha
qo‘llash.
Motivatsiya Tashqi
Ichki
Munosabat Sub’yektiv-ob’yektiv Sub’yekt-sub’yekt
Falsafa Bilmasang, o‘rgatamiz;
hohlamasang – majbur qilamiz.
O‘zingcha bajar, o‘zingning
yo‘lingni tanla
Jadvaldan ko‘rinadiki, shaxsga yo‘naltirilgan o‘qitish an’anaviy o‘qitishdan
tubdan farq qiladi. Shaxsga yo‘naltirilgan yondashuvni samaradorligini oshirish
uchun uning asosida yotuvchi texnologiyalarni bilish kerak. Bunda quyidagilar:
matnlar, didaktik materiallar, uslubiy qo‘llanmalar va hokazo.
Quyidagi talablarni qo‘yadi: a) o‘quv materiali o‘quvchining sub’yektiv
tajribasining mazmunini aniqlashga, o‘qituvchi tomonidan beriladigan dars hajmini
oshirmasdan, balki o‘quvchi sub’yektining tajribasiga doimo rivojlanib borishiga
harakat qiladi; b) o‘qitish jarayonida o‘quvchilarga beriladigan bilimlarning ilmiy
mazmuniga mos kelishiga erishish; c) o‘qitish jarayoni, mazmuni va formasiga
o‘z-o‘zicha baholaydigan o‘quvchini rag‘batlantirish, ya’ni talabaga mustaqil ta’lim
olishda, o‘z-o‘zini rivojlantirishga, o‘z fikrlarini erkinlashtirishiga e’tibor berish; d)
o‘quvchi (talaba) ga o‘quv materialini tuzish va tashkil etishda erkinlik berish; e)
nazorat va baholash, o‘qish jarayonini tashkil etilishiga e’tibor berish.
Fizika darslarida shaxsga yo‘naltirilgan yondashuvni qo‘llash mumkin bo‘lgan
quyidagi texnologiyalar keltiriladi:
axborot-kommunikatsiya texnologiyasi;
muammoli o‘qitish; loyiha-ilmiy tadqiqotga asoslangan texnologiya; o‘qitishni
tabaqalashtirishda; rivojlantiruvchi texnologiya; guruhda ishlash texnologiyasi;
hamkorlikda ishlash; keys-texnologiya; tanqidiy fikrlashni rivojlantirish
texnologiyasi.
Bularga qisqacha to‘xtalib o‘tamiz.
192
Do'stlaringiz bilan baham: |