Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkеnt axborot tеxnologiyalari univеrsitеti

Topshiriq: 
Amaliy ish mavzusi bo'yicha hisobot tayyorlash. Hisobotning mazmuni: 
- ishning raqami va mavzusi; 
- Cisco PacketTracerda tadqiq qilinayotgan tarmoq topologiyasining tasviri; 
- tarmoqdagi IP-manzillarni taqsimlash, ulanish diagrammasi (interfeys 
raqamlari), shu jumladan modelning tavsifi; 
- foydalanuvchi nomlari va parollari; 
- tarmoq elementlarini sozlash ro'yxati; 
- tarmoq elementlariga kirishga urinishlar natijalari. 
 

---

150 
Nazorat savollari 
1.
DMZ nima? 
2.
Korporativ tarmoqlarda nima uchun DMZ zonalar tashkil etiladi? 
3.
DMZ ning ishlash tamoyilini tushuntirib bering?
17-laboratoriya ishi 
Mavzu: Tarmoq muammolarini izlash va bartaraf etish: Troubleshooting. 
 
Ishdan maqsad: 
Tarmoq qurilmalarini sozlangandan so’ng kelib chiqadigan 
muammolarni aniqlash va ularni bartaraf etish ko’nikmalarini hosil qilish. 
Qisqacha nazariy ma’lumot 
Tarmoqning normal rejimda qanday ishlashi haqida to'liq ma'lumotga ega 
bo'lgan odamgina tarmoqdagi muammolarni muvaffaqiyatli aniqlay oladi va 
tuzatadi. Faqatgina ushbu sharoitda me'yordan chetga chiqishni tezda aniqlash va 
muammoni aniqlash mumkin. 
Yaxshi texnik mutaxasis avvalo o'zida mavjud bo'lgan barcha ma'lumotlarni 
batafsil o'rganib chiqadi, barcha tarkibiy qismlarning ishini yaxshilab tushunishga 
harakat qiladi va ularni qanday qilib to'g'ri ishlashni o'rganadi. Tajribali tarmoq 
muhandislari katta muvaffaqiyatsizlikni dasturni noto'g'ri ishlatilishi yoki "inson 
omili" deb nomlangan natijalar bilan xato qilish mumkinligini bilishadi. 
Muammolarni izlash va tuzatishning bir qator tuzilgan usullari mavjud. 

---

151 
17.1-rasm. Muammolarni izlash usullari: yuqoridan pastga, pastdan yuqoriga va 
“taqsimlash va aniqlash” 
Ushbu tuzilgan usullarning barchasi ko'p qatlamli tarmoqlarni o'z ichiga 
oladi. Qatlamli tarmoqqa misol qilib OSI modeli keltirilgan bo'lib, unda barcha 
aloqa funksiyalari qat'iy ravishda yetti darajaga bo'linadi. Ushbu modeldagi 
muammolarni bartaraf qilish orqali siz muammo lokalizatsiya qilinmaguncha har 
bir darajadagi barcha funksiyalarning ishlashini doimiy ravishda sinab ko'rishingiz 
mumkin. 
"Yuqoridan pastga" usuli ilova darajasidan pastga o'tishni o'z ichiga oladi. 
Muammo foydalanuvchi va dastur nuqtai nazaridan o'rganiladi. Faqat bitta dastur 
ishlamayaptimi yoki barcha dasturlarmi? Masalan, elektron pochta mavjud 
bo'lmaganda foydalanuvchi veb-sahifalarga kira oladimi? Shunga o'xshash 
hodisalar boshqa ish stantsiyalarida ham paydo bo'ladimi? 

---

152 
“Pastdan yuqoriga” usuli fizik sathdan yuqori sathga o'tishni o'z ichiga oladi. 
Fizik sathda uskunalar va simli ulanishlar tekshiriladi. Kabellar rozetkasidan 
tushib ketganmi? Agar uskunada ko'rsatkichlar mavjud bo'lsa, ko'rsatkichlar 
yoniqmi? 
“Taqsimlash va aniqlash” usuli bilan tahlil o'rta darajalardan birida 
boshlanadi, undan keyin yuqori yoki pastki darajalar tekshiriladi. Masalan, 
diagnostika IP-konfiguratsiyani tekshirish orqali tarmoq sathidan boshlanishi 
mumkin.