Исмаилов ж rtf

7. KO’ChALAR, BULVARLAR VA KVARTALLARNI 
KO’KALAMZORLAShTIRISh. 
Ko’kalamzorlashtirishning asosiy turi - daraxtlarni qatorlab ekish (trotuar va 
yo’l orasidagi yerda), trotuarning xarbir tomonida bir, ikki, uch va undan ko’proq 
qatorlar bo’lishi mumkin. Bu yerlarda jonli devor, ignabargli daraxtlar xam ekiladi. 
qo’shimcha daraxtlar yo’lni ikkiga bo’lib turadigan o’rtaga ekiladi, uylar oldida 
ekiladi, yo’l xarakatini tartibga solib turadigan yerlardagi orolchalarni 
ko’kalamzorlashtirish, uylarning vertikal yashilzorlari tuziladi. 
Yo’lni bo’lib turuvchi polosada, uning kengligi 2-3m bo’lsa gazon barpo 
etiladi, uning fonida butalar va gullar ekiladi. 
Uylar oldidagi daraxtzorlarni alohida polisadnik (uy oldidagi kichkina 
bog’cha, gulzor) yoki ochiq xovlilar - kurdonalar barpo etiladi. Palisadniklar jonli 
devor bilan o’raladi (chegaralari o’rtasida mevali yoki manzarali daraxtlar ekiladi. 
Undan tash qari gullar yoki chirmovuk o’simliklar ekilishi mumkin. 
Magistral (bosh) ko’chalarda. Transport harakati kuchli bo’lgan joylarda 
yo’lovchilarni chang va avtomashinalarning dvigatelidan chiqqan gazdan himoya 
qilish uchun shu yo’lning ikkala tomoniga ikki qator daraxtlar va jonli devor ekiladi. 
Ko’chalar kenglik (ko’chalarning uni g’arbdan sharqqa, uylarning old tomoni 
(fasadi) shimolga boshqa tomoni janubga qaratilgan) va uzunlik yo’nalishida bo’ladi 
(ko’chaning o’qi shamoldan janubga old tomoni sharqqa va bosh qa tomoni g’arbga 
qaragan bo’ladi). 
Kenglik ko’chalarda soya yo’lakga tushishi kerak, agar uylar ko’p qavatli 
bo’lsa, ular soyani yo’lakga tushiradi, shuning uchun bu yerlarda ochiq joy qoldirish 
mumkin. Ko’chaning qarama qarshi tomonda trotuarni soyalatish kerak, chunki 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

35
shimoliy fasadlar kamroq qiziydi, shar q va g’arbga qaragan fasadga nisbatan, 
demak, soyalashga talab bo’lmaydi. 
Bulvarlar - (xiyobonlar, xiyobonsurat bog’lar) uchun yashil yer - ko’chaning 
uqida joylashgan (kengligi 40m dan kam emas, yo’l va trotuar orasiga joylashgan 
yoki qirgoqda joylashgan. Bulvar (xiyobon) ning kengligi 18-50 m va undan 
ko’proq. 
Kvartal orasidagi (ichidagi) yashil daraxtzorlarning ta’miniy balansi: 
Yashil daraxtzorlar - 65%. 
Maydonchalar - 24. 
Alleyalar va yo’lkalar - 10. 
Inshoatlar (skameykalar, besedkalar) - 1%. 
Mikrorayon va kvartallarni ko’kalamzorlashtirishda qo’yidagilar bo’lishi 
shart: 
1.
uylar va maydonchalar orasida qulay yo’lkalar. 
2.
turar uy va boshqa inshoatlar kelish imkoni bo’lishligi. 
3.
shov qin va chanagdan himoyalanish. 
4.
daraxtlarni maydonchalar, dam olish joylar, xo’jalik va sport maydonchalarini 
birbiridan ajratish uchun ekish. 
5.
daraxtlar, butalar, gullarning peyzaj va regulyar tuzilishdan foydalanib chiroyli 
kompozisiyalarni tuzish. 
6.
yashil daraxtlarni shunday joylashtirish kerakki, shamol, yaxshi o’tib tursin. 
7.
Turar - joylar uchastkalari ko’kalamzorlari yo’llardan va ko’chalardan qalin 
ekinlar bilan ajralib turishi kerak.