Mashina traktor agregatlarini diagnostikalash va texnik servisi

46-rasm. Maxsus uskunalar yordamida o‟lchash qurilmalari 
 

---

136
Maxsus uskunalar yordamida o‟lchash usullar.
Ushbu usullar bo'yicha 
texnik holat parametrlarini o'lchash diagnostika vositalari yordamida amalga 
oshiriladi.Fizikaviy printsip yoki jarayonga ko'ra, maxsus uskunalar yordamida 
diagnostika qilish usullari energetik, pnevmogidravlik, vibroakustik, spektrografik, 
optik va boshqalarga bo'linadi. 
Har bir usul ma'lum bir jismoniy jarayonning ko'rsatkichini o'lchash uchun 
mo'ljallangan. Amalda qo‘llanilib kelayotgan jarayonga muvofiq tasniflash tegishli 
diagnostika usulining imkoniyatlarini, texnik xususiyatlarini eng to'liq aniqlashga 
imkon beradi. Jarayon jismoniy miqdorning vaqt o'tishi bilan o'zgarishi bilan 
tavsiflanadi; masalan, energiya jarayoni fizik kattaliklarga asoslangan - kuch, quvvat; 
pnevmogidravlik - bosim; termal - harorat; vibroakustik - ma'lum chastotalardagi 
tebranishlar amplitudasi va boshqalar. 
47-rasm. Diagnostik xarakteristikasi 

---

137
Parametrlarnio'lchashtabiatibo'yichamashinalarnidiagnostikaqilishninginstrume
ntalusullarito'g'ridan-to'g'rivabilvositabo'linadi. 
To'g'ridan-to'g'riusullarto'g'ridan-
to'g'rio'lchovbilantexnikholatningstrukturaviyparametrlarinio'lchashgaasoslanadi: 
tasmavazanjirliharakatuzatkichlarningburalishi, 
harakatlanuvchiqismlarningo'lchamlarinio‘zgarishivaboshqalar. 
Bilvosita usullar diagnostika (bilvosita) parametrlari bo'yicha mashina 
bo'linmalarining texnik holati parametrlarini aniqlashga asoslangan. Bilvosita usullar 
mexanizmlar, tizimlar va mashina agregatlarining texnik holatini tavsiflovchi 
to'g'ridan-to'g'ri fizik kattaliklarning qiymatlarini mahsus asboblar yordamida 
o'lchashga asoslanadi: bosim, bosim farqi, harorat, tizimning ishchi tanasida harorat 
farqi, gaz yoqilg'i, moy sarfi, mashina tarkibiy qismlarining tebranish parametrlari va 
boshqalar.