ОДДИЙ ЗАМОНАВИЙ КИРҒИН КУРОЛЛАРИ
Оддий замонавий кирғин куроллари таркибига осколкали, фугасли ва
шарикли авиа бомбалар киради. Осколкали авиабомбалар инсонларни кириш
максадида кўлланилади, у портлаган пайтда бир неча бўлакчаларга бўлиниб,
300 м гача таркалади. Бу бўлакчалар ѐғоч ва деворларни тешиб ўта олмайди.
Фугасли авиабомбалар курилишларда кўпорувчилик ишлари учун
мўлжалланган. Унинг кирувчи кучи ядровий курол кучидан юкори эмас.
Бундай бомбаларнинг портламай колиши жуда хавфлидир. Улар
ташлангандан кейин аста-секин вакт ўтиши билан портлаши мумкин.
Пиѐдаларга карши кўлланадиган шарикли авиабомбалар салмоғи бир неча
грамм бўлади. Шарикли бомбаларнинг кўриниши теннис шаригидай ѐки
футбол тўпидай бўлиб, метал бўлакларини ѐки пластмассали диаметри 5-6
мм бўлган шарикларни бириктириб ушлаб туради. Бомбанинг зарарловчи
харакатининг радиуси 4.5-15 метргача етади. Шарикли авиабомбалар 96-
640 гача махсус нарсалар билан ўралиб кўлланилади. Бу бомбалар ўзаро
таъсир окибатида портлаб, кассеталар ернинг устини вайрон килади. турли
томонга учган бўлакчалари 160-250 минг кв.км майдонни эгаллайди.
Кассетали ок дорилар самолѐтда кассета каби ташланади. Кассетада учта
ок дори бўлади. Улар ерга урилиши билан унинг ичидаги суюклик сачраб
кетади. ва диаметри 15 м, калинлиги 2.5 м газли булут пайдо килади. Бу
булут аста харакат килувчи махсус ускуна билан бузилади. Кассетали ок
дориларнинг портлашидаги асосий факторлари овоздан ҳам тез таркалувчи
123
тўлкинлардир. Пана жойлар ва ҳар хил пана кринлар кассетали
бомбалардан сакланишни таъминлайди.ҳ
Ўт кўювчи куроллар. Ёндирувчи куроллар аралашма ва метал билан
кўлланган термитли аралашма, шунингдек, фосфорли бўлади.
Папалимли аралашма тез ѐнувчи суюклик бўлиб, унинг ѐниш тезлиги
сифатига боғликдир. Улар 800 билан 1200 даражагача иссикликлаги марказ
пайдо килади. у ўзидан кора булут чикаради ва 5-10 минутгача ѐниши давом
этади. Унинг ѐниш пайтидаги иссиклиги кўтарилиши учун таркибига уч
тарзли магний алюминий кўшилади.
Термитли аралашмалар. Бу механик темир билан алюминий оксидининг
аралашмасидир. У махсус тез ѐндирувчи жам (пилта) билан
тенглаштирилади. у ѐнган пайтда катта бўлмаган ѐлкин билан ҳавосиз ѐниб
3000 минг даражагача иссиклик пайдо килади. Термит юпка темир ва пўлат
катламларини осон куйдиради.
Ок фосфор бу заҳарли, ҳавода тез ѐнадиган модда. Ок фосфор 800-900
даражали иссикликла аччик, калин тутунга айланади. Заҳарлаш ҳусусиятига
эга.
Ёнғин чикарувчи куроллар авиабомба сифатида
кўлланилади. Бу бомбалар инсон учун жуда ҳам хавфлидир. Тананинг очик
жойларига тушса куйдириб оғир аҳволга солади. Бу ок дорилар ѐниш
пайтида ҳавони чўғдай киздиради, нафас олиш аъзоларини куйдириб
юборади. Ёнаѐтган аралашма якка мудофаа куролларига ѐки сиртки
кийимларга тушса, ўша нарсаларни дарҳол ечиб ташлаш керак.
Ёнаѐтган аралашмани яланғоч кўл билан ўчириб бўлмайди. Сиртки
кийимларга аралашма сачраган ѐки теккан вактда силкиниш, кокиниш ѐки
югириш мумкин эмас. Бу каби харакатлар ѐниш жараѐнини янада тезлатади.
Шундай ҳолларда ѐнаѐтган киши устига куртка, брезент, кигиз ѐпилса, ѐки
сув сепилса, у ерга ѐтиб ишкаланса олов ўчади.
Ёнғинга карши тадбирлар. Ёндирувчи аралашмадан ҳимояланиш максадида
мудофаа уйларини ва иморатларини курган пайтда нам лой, оҳак ва цемент
коришмалари билан сувалади. Пана жойларга кириладиган ерларга курғок
кум, тупрок билан бирга ўт ўчириш куроллари, брезент ва кигиз ѐпиб
кўйилади.
124
Do'stlaringiz bilan baham: |