«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика илмий-амалий анжумани

«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика онлайн илмий-амалий анжумани
Гулистон 2020 й. 17-18 апрель
13 
Хумбош ёки оқ дўнгпешона
балиқ (Hypophthelmichtys molitrix) худди оқ 
амур каби карпсимонлар вакили. Унинг узунлиги 1 метргача ва ундан ортиқ, 
жуда тез ўсади, ўтхўр, кўпинча “гала” ҳосил қилиб сузиб юради. 
Лаққа балиқ
(Silurus glanis L.) 3-4 ёшида жинсий вояга етади, иссиқсевар 
чучук сув балиғи ҳисобланиб, асосан майда балиқлар, қисқичбақасимонлар, 
ҳашаротлар, амфибиялар билан озиқланади, айрим ҳолларда паррандалар, 
кемирувчилар, сув илонлар, калтакесаклар билан ҳам озиқланиб, йиртқичлик 
билан ҳаёт кечиради. Ховуз балиқчилик хужалигида шароитга қараб, ҳар бир 
гектарига 250 дан, то 1000 гача бўлган зичликда боқилса мақсадга мувофиқ 
бўлади. 
Зоғора балиқ 
(Cyprinus carpio L.) барча сув ҳавзаларни эгаллаган тур 
ҳисобланиб, ёш балиқлар дастлаб зоопланктон билан озиқланади. Вояга етган 
формалари истеъмол қиладиган озиқларнинг кўпчилигини сув ўсимликлари, 
зоопланктон, личинкалар, чувалчанглар ташкил қилади. Эркаклар уч ёшда, 
урғочилари уч, тўрт ёшида жинсий вояга етади, увилдириқлар сони бир 
мавсумда 2,5 млн донагача етади. 
Ховуз балиқчилигида юқоридаги турларнинг аҳамияти катта бўлиб, 
улардан кенг фойдаланиб келинмоқда. Булардан ташқари карп, ойнакарп, 
товонбалиқ, африка лақасини урчитиш ҳам яхши натижалар беради. 
Балиқлар ривожланишининг яхши ўтиши учун асосий омиллиридан бири 
ташқи муҳит шароити, сув ҳарорати ҳисобланиб, балиқлар вегитация даврини 
белгилайди, бу муддат бизнинг шароитимизда 190-210 кунга тенг. 
Балиқларда тухумдон ва уруғдонларнинг етилиши ҳар хил муддатларга 
тўғри келади. Баъзи балиқлар бир маротаба увилдириқ ташласа, 
карпсимонларнинг кўпчилиги вегитация даврига қараб, увилдириқларини 
бўлак-бўлак қилиб бир неча маротаба қўяди. 
Илмий адабиётлардан маълумки, балиқ чавоқларини ўсиши ташқи 
шароитга, у биринчи навбатда озуқа муҳитига боғлиқ бўлади. Балиқларни 
ўртача ўсиш фоизи қуйидагича бўлиб, апрелда 4%ни, майда 9%ни, июнь 
16%ни, июль 25%ни, август 32%ни, сентябрь 14%ни ташкил этади. Ундан 
кўриниб турибдики, интенсив ўсиш июнь, июль ва август ойларига тўғри 
келади. 
Таъкидлаш лозимки, сув ўтлар, қамиш, қўға ўтхўр балиқлар овқат 
рационини 70 % ни ташкил қилади, қолган фоизи зоопланктонга тўғри келади. 
Биринчи йил чавоқлар ўзлари ривожланади, иккинчи йилдан бошлаб, озуқа 
коэффиценти юқори бўлган қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари пахта шроти (2,5-
3%), арахис шроти (1,9-2,3%), соя шроти (2-2,4%), айниқса буғдой ёрмаси (4-

---