M. A. Raxmatullayev, B. I. Ganiyeva

BRAUZER (brouzer) -
grafik va matnli axborotlarni ko‘rish va 
qidirishga mo‘ljallangan dasturiy vosita.
MA’LUMOTLAR XAVFSIZLIGI (data cesurity) -
ma’lumot va 
dasturlarni buzish, o‘zgartirish yoki o‘chirib tashlash maqsadida 
ruxsatsiz kirishdan himoya qilish. Ma’lumotlar xavfsizligi apparat, 
dasturiy, kriptografik usullar, himoya vositalari va kompleks tashkiliy 
tadbirlar o‘tkazish orqali amalga oshiriladi.
VIRTUAL REALLIK 
- multimediya vositasi yordamida (tovush, 
rang, tomosha effekti) reallik illyuziyasini hosil qilish.
VOIS
– butun jahon intellektual mulk tashkiloti. 
DOMEN 
– Internetdagi tarmoq yoki kompyuter nomi, @ belgisidan 
o‘ngda turuvchi belgilar yig‘indisi. Nomlarning domenli tizimi 
kompyuterning harflardan iborat nomini raqamli adresga aylantirish 
imkonini beradi.
KIRISH (access)
– magnitli tashuvchilarda uzoq muddatli 
saqlanayotgan ma’lumotlarni qidirib topish, olish va bu ma’lumotlarni 
elektron xotiraga joylashtirish. Kompyuterlar elektron xotiraga 
joylashgan ma’lumotlar ustida operatsiyalar bajara oladi.
KO‘CHIRIB O‘TKAZISH
- maxsus ma’lumotlarni o‘qib olish 
jarayoni. Kutubxona tizimlaridagi turli manbalardan mashina o‘qiy 
oladigan katalog yozuvlarini katalogga ko‘chirib o‘tkazish va uni doimo 
yangilash.
AXBOROT-KUTUBXONA 
INFRASTRUKTURASI 
(
AKI) 
foydalanuvchilarni talablarini bajarishda respublika axborot-kutubxona 
muassasalarini (AKM) yagona standartlar asosida ma’lumotlarni 
almashish, tavsiflash, axborotni saqlash, uzatish maqsadida yagona 
tarmoqqa birlashuvi.

---

173 
IDENTIFIKATOR (identifier) -
leksik birlik, til elementi nomi 
sifatida foydalaniladi; ma’lumotga beriladigan nom; lotin harflari va 
raqamlaridan iborat bo‘lib, harfdan boshlanadi.
NASHRIYOT
(davlat, jamoat, kooperativ yoki xususiy) tashkilot 
— adabiyot, san’at, muzika yoki fan sohasida faoliyat yurituvchi va 
mahsulotlari ko‘paytiruvchi, tarqatishi mumkin bo‘lgan media-
kompaniya. Nashr (mahsulot) bosma hamda elektron (raqamli)
ko‘rinishda bo‘lishi mumkin. Nashriyot mahsulotini tarqatish savdo 
kanallari, Internet orqali hamda bevosita noshir tomonidan amalga 
oshirilishi mumkin. Tarqatish nashriyotning maqsadlari va biznes 
modeli asosida pullik va bepul bo‘lishi mumkin.