Ш. З. Умарованинг таҳрири остида

13.6.
Савдо қилиш тармоғининг асосий фаолият турлари
Савдо қилиш тармоғини шакллантириш 3 та асосий омилларга боғлиқ: 
-
маҳсулот тури; 
-
бозорнинг географик кўлами; 

---

485 
-
истеъмолчининг феъл-атвори. 
Уларга мувофиқ савдо тармоғининг 3 асосий турлари ажратилади: 
-
маҳсулот турлари бўйича; 
-
худудлар бўйича; 
-
истеъмолчиларнинг феъл-атвори бўйича. 
Маҳсулот турига қараб савдони ташкил қилишда бир ёки бир неча хил 
товар турларига ихтисослаштирилган алоҳида бўлинмалар шаклланади. 
Қачонки маҳсулот номлари ассортименти бўйича ажралиб турса, ва маҳсус
билимларни талаб қилса, шунда бу савдо қилиш тармоғи афзалроқ кўрилади. 
Шундай қилиб, дорихона товарлари анча фарқланадиган ассортиментли 
гурухларга бўлинади: дори воситалари ва санитария- гигиена ашёлари, 
боғлов воситалари ва беморларни парвариш қилишда ишлатиладиган 
буюмлар, тиббий техника, оптика ва бошқалар. 
Шу билан дорихона тармоғида аниқ товарлар гуруҳлари савдоси 
бўйича иҳтисослаштирилган бўлинмалар шаклланади (масалан, тиббий 
техника учун –Тибтехника дўконлари, кўзойнак, гардиш, линзаларни сотиш-
оптика ва бошқалар). 
Кейинчалик бундан ҳам кенгроқ иҳтисослаштириш эҳтимоли бор. 
Тайёр дори воситалари, доривор ўсимлик хом ашёни ҳамда дори восита-
ларининг аниқ гурухлари (сил, диабет,ўсма касалликларига қарши ва бошқа 
препаратларни сотиш бўйича иҳтисослашаган дорихоналар) савдоси бўйича 
иҳтисослашган дори хоналар, гомеопатик дорихоналар. 
Худудлар бўйича савдони ташкиллаштиришда худудий савдо қилиш 
тармоқ бўлинмалари шаклланади. Масалан: худудларда дори воситалари ва 
тиббиёт буюмларпи савдосини ташкиллаштириш учун шахарлар, вилоятлар 
ва Коракалпоғистон Республикаси бўйича дорихоналар тармоғи шаклланган.
Савдо фаолиятининг маҳсулот турлари бўйича ҳамда худуд (мамлакат)лар 
бўйича ташкиллаштирилган мустақил тури бу экспорт- чет эл бозорида 
маҳсулотнинг савдоси. 
Истеъмолчи феъл-атвори бўйича савдо килиш тармоғи 

---

486 
Истеъмолчи феъл-атворига қараб савдони ташкил қилганда, бир ёки бир 
нечта истеъмолчилар турларини хизмат қилишига ихтисослаштирилган, 
алоҳида бўлинмалар шаклланади. Масалан, дори воситалари ва тиббиёт 
буюмлар сотиш учун куйидагича ташкиллаштирилади: 
- ахолига хизмат қилувчи дорихоналар; 
- ижтимоий дорихоналар; 
-битта даволаш-профилактика муассасасига (шифохона) хизмат қилувчи 
дорихоналар; 
Дорихона 
тизимида 
тўғри 
шаклланган 
сотиш 
тармоғи 
истеъмолчиларнинг талабларини тўлиқ қондиришга имкон беради, бу ўз 
навбатида товарни оптимал ҳаракатини таъминлаб беради.