Ш. З. Умарованинг таҳрири остида

9-боб. Дорихонада гиёхванд дори воситалари, психотроп моддалар 
ва прекурсорлар муомаласи 
9.1. 
Гиёхванд дори воситаларини, психотроп моддалар ва 
прекурсорларнинг ноқонуний муомаласига қарши курашишнинг ҳалқаро 
асослари. 
9.2. Гиёхванд дори воситалари ва психлтроп моддалар муомаласини 
лицензиялаш тартиби 
9.3. Гиёхванд дори воситаларини ҳисобга олиш, тақсимлаш, сотиш, 
бериш ва сақлаш тартиби. 
9.4. Психотроп моддаларни сақлаш, бериш ва ҳисобга олиш. 
9.5. Прекурсорларни сақлаш, бериш, сотиш ва ҳисобга олиш. 
9.6. Гиёхвандлик воситалари, психотроп моддалар ва прекурсорлар 
муомаласи билан боғлиқ жараёнларни қайд этиб бориладиган махсус 
журналларни юритиш ва сақлаш 
 
9.1. Гиёхванд дори воситаларини психотроп моддалар ва 
прекурсорларнинг ноқонуний муомаласига қарши курашишнинг 
ҳалқаро асослари 
Гиёҳвандлик воситаларини суиистеъмол қилиш билан курашиш 
сохасидаги халқаро шартнома хуқуқи XX асрнинг бошларида юзага келди. 
Ҳозирги вақтда гиёҳвандлик воситаларини назорат қилиш тўғрисида бир 
қатор кўптомонлама шартномалар мавжуд бўлиб, уларнинг барчаси 1912 ва 
1988 йиллар оралиғида тузилган. Улар гиёҳвандлик воситаларини назорат 
қилишнинг мавжуд халқаро тизими учун хуқуқий асос бўлиб хизмат қилади. 
Гиёҳвандлик воситаларини назорат этиш халқаро тизимининг амал 
қилиши халқаро шартномалар қоидаларига мувофиқ алоҳида давлатларнинг 
юрисдикцияси доирасида миллий назорат тамойилига асосланади. Маълум 
бир шартноманинг иштирокчиси бўлган ҳар бир давлат тегишли қонун 
хужжатларини қабул қилиш, зарур бўлган маъмурий ва хуқуқни мухофаза 
этиш чора-тадбирларини амалга ошириш ҳамда нафақат бошқа давлатлар 

---

324 
билан, балки ушбу шартномаларга мувофиқ ташкил этилган гиёҳвандлик 
воситаларини назоратга олишга доир халқаро органлар билан хам ҳамкорлик 
қилиш мажбуриятини олади. Тегишли шартноманинг иштирокчиси бўлмаган 
бошқа барча давлатларга ушбу чора-тадбирларни уларнинг ҳар бири учун 
шартнома кучга киргунига қадар муваққат асосда қўллаш таклиф этилади. 
Гиёҳвандлик воситаларини назорат қилиш бўйича амал қилаётган 
асосий халқаро шартномаларга 1961 йилдаги гиёҳвандлик воситалари 
тўғрисида Ягона Конвенция (мазкур Конвенцияга тузатишлар тўғрисида 1972 
йилдаги Баённома асосида кучайтирилган), 1971 йилдаги Психотроп 
моддалар тўғрисидаги ва Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг 1988 йилда 
қабул қилинган Гиёхвандлик воситалари ва психотроп моддаларнинг 
ноқонуний муомаласига қарши кураш тўғрисидаги Конвенциялари киради.