Raqamli pedagogika: holati va rivojlanish istiqbollari

O‘ZBEKISTONDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALARNING RIVOJLANISH 
ISTIQBOLLARI VA KADRLARI 
 
Ayupov Ravshan Hamdamovich 
O‘zbekiston Davlat Jahon Tillari Universiteti, 
[e-mail]
 
 
Raqamli iqtisodiyot sharoitlarida yuqori darajadagi raqamli ko‘nikmalarga ega 
bo‘lish juda ham dolzarb bo‘lib qoladi. Masalan, iqtisodchilar uchun eng yangi 
iqtisodiy matematik usullarni qo‘llagan holda iqtisod tarmoqlarning optimal ishlash 
sharoitlarini topish, muhandislar uchun mashina va mexanizmlarning eng yaxshi 
ishlash rejimlarni hisoblab chiqish, huquqshunoslar uchun sud jarayoniga 
tayyorlanishda barcha materiallani avtomatik ravishda ko‘rib chiqish va qayta ishlash 
uchun, marketologlarga esa reklama jarayonini optimal ravishda boshqarish uchun, 
geologlarga foydali qazilmalarning konlarni murakkab shart-sharoitlarda aniqlash va 
boshqa soha mutaxassilariga o‘z masala va muammolarini tezkor hal qilishlari uchun. 
Hozirgi davrda barcha soha mutahassilari uchun raqamli professional ko‘nikmalar, shu 
jumladan, dasturlash ko‘nikmalari ham ish beruvchi tomonidan talab qilinadigan asosiy 
talablardab biri bo‘lib qolayapti [1]. Iqtisodiyotning barcha sohalarida ma’lumotlarni 
qayta ishlash bo‘yicha mutaxassislar (
data scientists
) ga talab tezkorlik bilan ortib 
bormoqda. Chunki bunday mutaxassislar ma’lumotlarni matematik statistika usullarida 
qayta ishlab, ulardan qo‘shimcha qiymat olishni uddalay oladilar (
masalan, bunga 
misol qilib tajribalarni rejalashtirish usullari bo‘yicha mutaxassislarni ko‘rsatishimiz 
mumkin
). Bunday mutaxassislardan talab qilinadigan asosiy kompetentsiyalar 
matematik statistikani va ehtimollar nazariyasini chuqur tushunish va undan foydalana 
olish, analitik ko‘nikmalarga ega bo‘lish, nostandart masalalarni yechish 
ko‘nikmalariga ega bo‘lish, ish natijalarini samarador ravishda taqdim qila olish va 
ma’lumotlar bilan ishlashga qiziqish. Raqamli texnologiyalar ta’sirida ilmiy 
izlanishlarni tashkil qilish, intellectual natijalarni himoya qilish va ilmiy ish natijalarini 
tijoratlashtirish hamda ilmiy ish natijalarini baholash tizimida ham katta o‘zgarishlar 
sodir bo‘ladi [2]. O‘z-o‘zidan ma’lumotlarni yig’ish, uzatish, saqlash va qayta ishlash 
sohalarida ham yangi raqamli texnologiyalar paydo bo‘ladi. Ilmiy hamjamiyat ham 
ilmiy izlanishlarni tashkil qilishnig yangi paradigmasiga o‘tadi. Bunda eng katta ilmiy 

---

Raqamli pedagogika: holati va rivojlanish istiqbollari
 
11 
yangiliklar ma’lumotlar va bilimlarning juda katta massivlarini tahlil qilish natijasida 
olina boshlaydi. Natijada ma’lumotlarni intensiv ravishda ishlatishga asoslangan fanlar, 
shu jumladan, bioinformatika, genomika, geoinformatika, neyroinformatika kabi fanlar 
tez rivojlana boshlaydi. Sun’iy intellekt va mashnaviy o‘qitish texnologiyalari ham 
ilmiy 
izlanishlarning 
imkoniyatlarini 
oshirish 
uchun 
juda 
katta 
imkoniyatlargaegadirlar. Raqamlashtirishning yangi uskunalari va imkoniyalaridan 
foydalanish ilm-fanni va uning natijalarini yanada samarador, ochiq va shaffof qiladi. 
Bizning fikrimizcha, xozirgi davrda raqamli texnologtiyalar bo‘yicha quyidagi soha 
mutaxassislarini tayyorlash maqsadga muvifiqdir [3]: