Karimova maktabgacha ta’limning me’yoriy asoslari

Bola huquqlari to‘g‘risida Konvensiyaning tarkibi
Konvensiya 54 moddadan iborat boʻlib, unda quyidagi asosiy normalar 
belgilangan: 
1-4-moddalarda:
“bola” tushunchasi, bolalar manfaatlarining ustuvorligi va 
ishtirokchi-davlatlarning Konvensiyada belgilangan huquqlarni kamsitishsiz 
amalga oshirish choralarini koʻrish majburiyati; 
5-11-moddalarda: 
hayotga, ismga, fuqarolikka, ota-onasini bilish huquqiga, 
ota-onaning gʻamxoʻrligi va ajralmasligiga, ota-onalarning bolalarga nisbatan 
huquqlari va majburiyatlari; 

---

65 
12-17-moddalarda:
bolalarning oʻz nuqtayi nazarini, oʻz fikrini bildirish, 
fikrlash, vijdon va din erkinligi, uyushish va tinch yigʻilishlarga boʻlgan huquq, 
bolaning axborotga ega boʻlish va uni tarqatish huquqlari; 
18-27-moddalarda:
davlat tomonidan bolaning ota-onalariga va qonuniy 
vakillariga yordam berish, shuningdek bolalarga ularni tarbiyalovchi shaxslar 
tomonidan qoʻpol muomala boʻlish, ularning tahqirlanishidan himoya qilish, 
oilaviy muhitdan mahrum boʻlgan yoki asrab olingan, aqliy yoki jismoniy jihatdan 
zaif bolalarni himoya qilish, bolalarning sogʻliqni saqlash sohasidagi huquqlari, 
shuningdek, bolalarning ijtimoiy rivojlanishi uchun zarur boʻlgan turmush darajasi 
toʻgʻrisidagi normalar; 
28-31-moddalarda:
bolalarning taʼlim olish, ona tili va madaniyatidan 
foydalanish, dam olish olish va madaniy sohadagi huquqlari; 
32-36-moddalarda
: 
davlatning 
bolalarni 
noqonuniy 
ekspluatatsiya 
qilinishdan, giyohvand moddalarni noqonuniy isteʼmol qilish, oʻgʻirlash va bolalar 
savdosidan himoya qilishga oid majburiyatlari; 
37-41-moddalarda:
sodir etilgan jinoyatlar uchun jazodan ozod qilish 
imkoniyati boʻlmasa oʻlim va umrbod ozodlikdan mahrum qilish jazolari 18 
yoshga toʻlgunga qadar sodir etilgan jinoyatlarga nisbatan qoʻllanilmasligi, 
bolalarga nisbatan qiynoqqa solish va qadr-qimmatni kamsituvchi jazo 
taʼqiqlanishi, jinoiy xatti-harakatlar sodir etishda ayblanayotgan bolaning 
huquqlari, shuningdek qurolli toʻqnashuvlar va urushlar paytida bolalarni himoya 
qilish normalari. 
Konvensiyaning aʼzo davlatlar tomonidan bajarilishi ustidan monitoringni 
BMTning Bola huquqlari boʻyicha qoʻmitasi amalga oshiradi. 
Umuman, bugungi kunda Oʻzbekistonda bola huquqlari va manfaatlarini 
himoya qilish boʻyicha oʻziga xos milliy-huquqiy tizim shakllangan boʻlib, ayni 
paytda mamlakatimiz bu yoʻlda dadil qadam tashlayotgan davlatlardan biridir. 

---

66 
Xulosa oʻrnida taʼkidlash joizki, mamlakatimizda bolalar huquqini himoya 
qilishning zarur huquqiy bazasi yaratildi. Unga koʻra bola huquqlarini amalga 
oshirish va himoya qilish mexanizmi ishlab chiqilib, davlat organlari va mahalliy 
davlat hokimiyati organlarining izchil olib borilayotgan faoliyatida namoyon 
boʻlmoqda. Shu bois, bola huquqlarini taʼminlash va himoya qilish uchun zarur 
boʻlgan huquqiy va tashkiliy sharoitlar va kafolatlar yaratish Oʻzbekiston 
Respublikasi davlat siyosatining ustuvor yoʻnalishlaridan biri boʻlib hisoblanadi.