Я. Маматова, С. Сулайманова

Ахборот саводхонлиги
– ахборотни танлаш, баҳолаш, қайта ишлаш ва узатиш 
борасидаги кўникмалар ва малакалар мажмуини билдиради. Ушбу мажмуани 1-
жадвалда кўриш мумкин. Ахборот саводхонлиги ахборотга эгалик, уни баҳолаш ва 
ахлоқий қоидаларга риоя қилган ҳолда фойдаланишнинг муҳимлигини эътироф 
этади. 
2
www.advesti.ru/ glossary/desk/1952). 

---

10 
1-жадвал 
Ахборот 
эҳтиёжлари-
ни аниқлаш 
ва шакллан-
тириш 
Ахборотни 
излаш ва 
унга эгалик 
қилиш 
Ахбо-
ротни 
баҳолаш 
Ахборотни 
тизимлаш-
тириш 
Ахборотдан 
ахлоқий 
қоидаларга 
риоя қилган 
ҳолда 
фойдаланиш 
Ахбо-
ротни 
узатиш 
Ахборотни 
қайта 
ишлаш учун 
АКТ билан 
ишлаш 
кўникма-
ларидан 
фойдаланиш 
Медиа саводхонлик 
– масс-медиани қабул қилиш ва унинг фаолиятини 
баҳолаш бўйича кўникмалар ва малакалар мажмуини билдиради. Мазкур мажмуа 2- 
жадвал кўринишида келтирилган.
2-жадвал 
Демократик 
жамиятда 
медианинг 
роли ва 
функцияла-
рини 
тушуниш 
Медиа ўз 
функцияларини 
амалга ошириши 
мумкин бўлган 
шарт-
шароитларни 
тушуниш 
Медиа 
контентини 
унинг функция-
лари нуқтаи 
назаридан 
келиб чиққан 
ҳолда танқидий 
баҳолаш 
Медиа воси- 
тасида ўз 
фикрини баён 
этиш ва демо- 
кратик жара- 
ёнларда ишти -
рок этиш учун
ўзаро 
ҳамкорлик 
қилиш 
Фойдаланувчи 
контентини 
яратиш учун керак 
бўладиган 
кўникмалар(шу 
жумладан, АКТ 
билан ишлаш 
кўникмалари)ни 
фаоллаштириш 
Медиа саводхонлик медиа функцияларини тушуниш, мазкур функцияларни амалга 
ошириш сифатини баҳолаш ва ўз-ўзини ифода этиш, шунингдек, ижтимоий жараёнларда 
иштирок этиш учун медиалар билан рационал ҳамкорликка киришишга урғу беради. 
Медиа саводхонлик ҳам, ахборот саводхонлиги ҳам ёшларда медиа ва ахборот маконида 
фойдаланилаётган технологиялардан қатъий назар ўзаро ҳамкорлик қилиш 
кўникмаларини онгли равишда шакллантириш ва ривожлантириш билан боғлиқ. 
Ушбу бир бирига боғлиқ бўлган соҳани турлича тушунтириб берувчи иккита 
илмий мактаб мавжуд. Биринчи мактаб вакиллари ахборот саводхонлигини катта 
тадқиқотлар соҳаси сифатида кўришади. Иккинчи мактаб намоёндалари эса ахборот 
саводхонлиги медиа саводхонликнинг таркибида бўлиб, у анча кенг соҳа эканлигини 
илгари сурадилар. Аммо ЮНЕСКОнинг халқаро экспертлар гуруҳи нафақат медиа ва 
бошқа ахборот хизматларининг бир биридан фарқи, балки уларнинг ўзаро алоқадорлик 
нуқталарини ҳам аниқлаган
3
.