Қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш

8. Турли матоларга гуллар кўчириш ва ишлов бериш босқичлари. 
Турли матоларга гул кўчириш учун биринчи навбатда ватман қоғоз 
олинади. Унга туширилмоқчи бўлган гул эскиз қилиб чизиб олинади. Эскиз 
тайѐр бўлгандан сўнг, устидан скоч билан ѐпиштирилиб чиқилади. Чизилган 
гулларни треферат шаклида кесиб олинади. Кейин танланган матога трафарет 
булавкаларни турли хил мой бўѐқларда трафарет устидан губка билан босиб 
бўлиб чиқилади. Гуллар бостирилиб чиқилгандан сўнг четларини фунтик билан 
юргизиб чиқилади. Бундай бўяш усули асосан тарихий либосларни яратишда 
қўл келади. Чунки ўша даврнинг матосини қилиш учун бундай нақшлар керак 
бўлади. 
9. Қоматни бўлакларга ажратиш ва тасвирлаш: қўл, оѐқ, юз, кўз, лаб. 
Либос дизайнини яратишдан аввал эскизини чизиб олиш лозим. Эскиз 
қилишда одам анатомиясига катта эътиборр берилади. Эскизни чиройли ва 
тўлиқ кўрсатиб берадиган нарса инсон қоматидаир. Қоматни тасвирлашда 
қоматни бўлакларга бўлиб ишлаш самарали ҳисобланиб, тўгарак аъзоларига 

---

153 
 
ўргатиш осонлашади. Биринчи қилинадиган иш қоматни 9 бўлакка бўлиб 
олишдир. Биринчи бўлакда бош қисми жойлашади. Шу бўлакда бўйин қисми 
ҳам жойлашиб, иккинчи ва учинчи қаторда элкадан бошлаб белгача бўлган 
қисм ѐтади. Тўртинчи қаторда белдан бўксагача бўлган қисм, бешинчи ва 
олтинчи қаторда оѐқнинг тиззагача бўлган қисми, еттинчи ва саккизинчи 
қаторда тиззадан тўпиққача ҳамда охирги тўққизинчи бўлакда тўпиқдан оѐқ 
учигача бўлган масофа жойлашади. 
Қоматни бўлакларга ажратиб тасвирлаш бошланғич ўрганувчилар учун 
қулай. Чунки ўқувчи бу усул орқали эскиз чизишда пропорцияни сақлаб 
қолишни яхши эслаб қолади. 
10. Либосларга ранг бериш, рангларни жилолантириш, соялар бериш. 
Эскизлар қилиниб, ичидан энг яхшилари танланиб олдиниб, уларга ранг 
бериш бошланади. Энг муҳими рангларни яхши танлай ола билиш керак. 
Либослар бўяла бошлаганда биринчи бўлиб ѐрқин ранглар берилади. Ранглар 
оддий бўялибгина қолмасдан, улар турли услубларда, яъни нақшсимон, 
геометрик шаклларда, думалоқ шаклда бўлиши мумкин. Бу босқичга етиб 
келмасимиздан олдин, рангларни ўзи нима, улар қандай пайдо бўлади, қайси 
рангга, қайси рангни қўшса, нима ранг келиб чиқиши рангларни турлари 
уларни аралашмасидан пайдо бўлган рангларни билиб олишимиз керак. Бунинг 
учун биз, ранг доирасини бажарамиз. Бу доирада сариқ рангдан бошланиб, 
охири яна сариқ ранг билан тугайди. Буларни қоришмасини яхшилаб билиб 
олинса, либос композициясини бўяш жараѐнида композиция тоза ва ѐрқин 
рангларда чиқади.