‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Arxitekturaviy geometrik naqsh yasash. 
Arxitekturaviy naqsh, 
ya’ni girixlaming Termiz shahridagi saroy devorlariga XII asrda ganchga 
o‘yib ishlangan pannolari sxema ko‘rinishida tahlil qilinadi. (3.72, 3.73, 
3.74, 3.75-shakllar).
Girixlami yasashda uning bitta elementi ajratib olinadi va u element 
kalit vazifasini o‘taydi. Bu kalitni aniqlash uchun girixli pannoning qisqa 
tomoni kvadratning bir tomoni qilib olinadi va uzun tomoniga qo‘yib, 
asosiy kvadrat yasaladi. Ushbu kvadrat to‘rt qismga bo‘linadi va uning 
bir bo‘lagi yana to‘rt qismga bo‘linib, nim chorak kvadrat hosil qilinadi. 
Ana shu nim chorak kvadrat 
ABCD
ichida kalit yotadi (3.72- shakl, 
a, b, d).

---

1
Q 
1
7 
\
7^
T
b)
d)
3.72-shakl.
Kalit elementi to‘rlar yordamida aniqlanadi (3.72- shakl, 
a)
yoki kvad- 
rat diagonallari o‘tkazilib, diagonalning yarmisiga teng yoylar chiziladi 
va 
1
nuqtalar aniqlanadi. 
1
nuqtalar o‘zaro 
О
nuqta orqali o‘tuvchi qilib 
shtrix chiziqda tutashtiriladi (3.72-shakl, 
b).
Girix murakkabroq bo‘lsa, 
uning kalitini toppish uchun asosiy kvadratning to‘rtdan bir qismidan 
foydalaniladi (3.72-shakl, 
d.
Ushbu kvadratning diagonallari o‘tkazilib, 
О
nuqta aniqlanadi va u orqali kvadrat tomonlariga urinadigan aylana 
chiziladi. Aylana bilan kvadrat diagonallari kesishayotgan 
1
nuqtalardan

---

b)
3.73-shakl.
a)
- j
: T
~ "
- л
- V
/
>
>
* :
с
. w
- T -
- A r
:
J L *
-
i
4
i
■ i ' :
4 “
/
r
A
1 I N
/
v
- *
----------
.....,
■s
-
\
j
*
- v -
■ ■ i • * i
- h
■ V
- f
• “