‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

a).
Us­
tiga chizilgan va tasvirlararo kesimda 
kesuvchi tekislik izi - uzuq chiziq chizilib 
u belgilanmaydi (4.34-shakl, 
b
va 
d).
Kesuvchi tekislik aylanish sirti mar- 
kaziy o ‘qi orqali kesib o ‘tsa, kesimda 
aylanish sirti konturi to‘liq ko‘rsatiladi 
(4.35-shakl, 
a
va 
b).
Bitta detalga te­
gishli bir nechta bir xil kesimlar uchun 
kesuvchi tekisliklar izi bir xil harflar 
bilan 
belgilanadi 
va 
chiziladi 
(4.36- shakl).
- A
A - A
b — |— —
V vr Ф
—
4.35-shakl.
B~B
4.36-shakl.

---

a
-
aq
*
Kesuvchi tekisliklami tanlashda va ulami o‘t-
kazishda norm al (sirt konturiga perpendiku­
lar) kesim hosil qilinishiga e’tibor beriladi 
(4.37-shakl). Qiya joylashgan detalga tegishli 
bo‘lgan bir nechta bir xil kesimlami ifoda qiluv- 
chi tasvir 4.38-shakldagi kabi bajariladi. Kesuv­
chi tekislik sifatida silindrik sirt olinishi ham 
mumkin (4.39-shakl), bunday holda kesim yoyib 
tasvirlanadi va uning yoyilganlik belgisi qo‘- 
/
yiladi.
4.39-shakl.
7- §. Chizmalarda tasvirlar sonini kamaytiruvchi shartlilik va
soddalashtirishlar
Chizmalami chizishda mehnat unumini oshirishga, chizma chizish- 
larini ratsionalizatsiyalashtirish, oddiylashtirish va osonlashtirish yo‘li 
bilan erishiladi. Shu maqsadda standart tomonidan bir qator shartliliklar 
va soddalashtirishlar belgilangan. Ko‘rinishlar sonini kamaytirish, tasvir 
o ‘lchamini kamaytirish va soddalashtirish mavjud:
- diametr va kvadratlami ifodalovchi shartli belgilardan foydalanish 
jismni bitta ko‘rinishda tasvirlashga imkon beradi (4.40- shakl, 
a, b, d, e).
Shuningdek, diametr va kvadrat belgilaridan foydalanib, bitta ko‘rinishda 
shunday jismlardan tuzilgan detalni tasvirlash mumkin (4.41-shakl);
- bitta ко‘rinish bo‘yicha shar sirtlarini aniqlash mumkin, bunda 
diametr belgisi oldiga yoki ostiga «