2-Mavzu. Fuqaro muhofazasining iqtisodiyot tarmoqlaridagi tashkiliy strukturalari. Reja

FM shtabi asosida quyidagi xizmatli tizimlar tashkil etiladi:
a) Aloqa va tashviqot; 
b) Meditsina; 
v) Radiatsiya va kimyoviy qurollar ta’siriga qarshi; 
g) Jamoat tartibini saqlash; 
d) Elektr ta’minoti; 
e) Avariya-texnikani ta’mirlash; 
j) Pana joylarda va qochoqlar maskanida xizmat kо‘rsatish; 
z) Transportda xizmat kо‘rsatish; 
i) Moddiy ta’minot va boshqa vazifalar.
Yuqorida ta’kidlangan fuqarolar muhofazasining xizmatli tizimlaridan tashqari 
texnika va transport vositalariga maxsus qayta ishlov berishda FMning bir qator 
xizmatli qismlari keng ishlarni tashkil etadi. Jumladan, FM laboratoriyalari
radioaktiv va zaxarli moddalarni aniqlash uchun radiometrik va kimyoviy tahlil 
ishlarini olib boradi. Ular asosan korxona yoki tashkilotlarning laboratoriyalari 
tarkibida tashkil etilib, unga mutaxassislar jalb qilinadi va kerakli asbob uskunalar 
bilan jihozlanadi.
Radiоaktiv moddalar va biologik vositalar bilan zaharlangan odamlarni tо‘liq 
sanitar qayta ishlovdan о‘tkazish uchun yuvinish maskanlari tashkil etiladi. Bu 
maskanlar asosan hammom va dushxonalar asosida tashkil etilib, ular oldindan 
tayyorlab qо‘yiladi. Bu maskanlarda kiyim-kechaklar, poyafzal va shaxsiy 
saqlovchi 
vositalarni 
dezaktivatsiya 
qiluvchi 
maydonchalar 
tayyorlanib 
jihozlanadi. Bir yuvinish maskani bir soatda 80 odamni qayta ishlovdan о‘tkazishi 
lozim. Kiyim-kechak, poyafzal shaxsiy saqlovchi vositalarni degazatsiya, 
dezaktivatsiya va dezinfeksiya qilish uchun kiyim-kechaklarni zararsizlantiruvchi 
maskanlar tashkil etiladi. Bular asosan hammom va kiyim-kechaklarni yuvuvchi 
maskanlar tarkibida tashkil etiladi. Bunday maskanlar 1 soat ichida 50-100 kg 
kiyim-kechaklarni qayta ishlash quvvatiga ega bo’lishi lozim. 
Transport vositalarni degazatsiya, dezinfeksiya va dezaktivatsiya qilish uchun 
esa zararsizlantirish shoxobchalari tashkil etiladi. Bu zararsizlatirish shoxobchalari 
asosan transportlarni yuvuvchi qismlari tarkibida tashkil etilib, ular 1 soat 
mobayinida 4-5 ta yuk avtomashinalarini zararsizlantirish imkoniyatiga ega 
bo’lishi lozim.

---

Demak, favqulodda vaziyatlarni bartaraf etishda asosiy vazifasi favqulodda 
vaziyatlar davlat tizimi (FVDT) ning kuch va vositalari о‘ynaydi.
О‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1997 yildagi 558-sonli 
qarorining 14 bandida FVDTning favqulodda vaziyatlarni bartaraf etuvchi kuch va 
vositalari belgilab berilgan.